Φαράγγι Κοτσυφού και Καταρράκτης Μπούτσινας
Το φαράγγι του Κοτσυφού ξεκινάει από το χωριό Κάνεβος Αγίου Βασιλείου και καταλήγει βόρεια από τον Πλακιά, στην παραλία του οποίου ξεχύνεται το ρέμα του Κοτσιφού που το διαρρέει. Στο σημείο αφετηρίας του είναι σχετικά στενό με πλάτος περίπου 10μ. το οποίο σταδιακά αυξάνεται και το φαράγγι γίνεται ρεματιά πλάτους 600μ. Το συνολικό του μήκος είναι περίπου 1.800 μ., και οι σχεδόν κατακόρυφες ορθοπλαγιές σε μερικά σημεία φθάνουν το ύψος των 500μ. Μέσα στο φαράγγι, και δίπλα στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που διασχίζει το άνω μέρος του φαραγγιού υπάρχει ο μικρός ναός του Αγίου Νικολάου, κτισμένος μέσα σε βραχώδη κοιλότητα.
Πορεία στο άνω τμήμα του Φαραγγιού (Κάνεβος – Γέφυρα Σελλιών)
Ξεκινώντας από το χωριό Κάνεβος μπορούμε να μπούμε στην κοίτη του ποταμού και να καταλήξουμε στη γέφυρα που ενώνει τα Σελλιά με τη Μύρθιο μετά από περίπου 1 ώρα πορείας. Στην πορεία υπάρχουν μεγάλοι ογκόλιθοι που εμποδίζουν την πορεία μας, αλλά με λίγη προσοχή μπορούμε να τους προσπεράσουμε. Σε ένα σημείο το φαράγγι ενώνεται με το παραφάραγγο του Μπούτσινα, όπου το χειμώνα σχηματίζεται ένας εντυπωσιακός καταρράκτης 27 μέτρων. Το καλοκαίρι η κοίτη του ποταμού στο πάνω μέρος του Κοτσυφού είναι ξηρή.
Πορεία στο κάτω τμήμα του Φαραγγιού (Γέφυρα Σελλιών - Πλακιάς)
Στην τοποθεσία που βρίσκεται η γέφυρα που οδηγεί στα Σελλιά τα τοιχώματα του φαραγγιού έχουν απομακρυνθεί και σταδιακά μετατρέπεται σε μια μικρή κοιλάδα. Μπορούμε να μην σταματήσουμε στη γέφυρα, αλλά να συνεχίσουμε την πορεία μας μέσα στο κάτω μέρος του φαραγγιού μέσα στην κοίτη του. Αφού περάσουμε δίπλα από μια νεότερη εκκλησία, μετά από 3-4 λεπτά συναντάμε έναν χωματόδρομο που οδηγεί προς τα πίσω, ανάποδα στη ροή του φαραγγιού. Αν τον ακολουθήσουμε, σε λίγα λεπτά θα βρεθούμε στις πηγές του Κοτσυφού όπου σχηματίζεται μια μικρή λίμνη, από όπου αντλούν νερό τα τριγύρω χωριά. Από εδώ και μετά το ποτάμι έχει νερό, όλο το χρόνο, το οποίο καταλήγει στην παραλία του Πλακιά.
Μπορούμε να επιστρέψουμε πίσω και να συνεχίσουμε την πορεία μας προς τον Πλακιά μέσα από μονοπάτι. Εναλλακτικά αν θέλουμε κάτι πιο extreme μπορούμε να ακολουθήσουμε την πορεία του νερού ως τον Πλακιά πλατσουρίζοντας στο ποτάμι, αλλά οι πικροδάφνες και οι λυγαριές είναι πολύ πυκνές και εμποδίζουν την ομαλή πορεία μας μέσα στο νερό.
Επιστρέφοντας και περπατώντας στο πλάι της κοίτης, σύντομα προσπερνάμε το Μύλο του Γάλλου, έναν εντυπωσιακό παλιό νερόμυλο τον οποίο έχει μετατρέψει σε κατοικία ένας Γάλλος λάτρης της Κρήτης. Παρακάτω συναντάμε τον εξίσου εντυπωσιακό Μύλο των Βαβούρηδων, αμέσως μετά ένα παλιό πέτρινο γεφύρι και ακριβώς απέναντι το σπηλαιώδη ναό του Αγίου Ονούφριου. Παρακάτω υπάρχει κι άλλος νερόμυλος, ενώ η πορεία πλέον ως τον Πλακιά είναι εύκολη.
Καταρράκτης Μπουτσινάς
Ο Μπούτσινας είναι ένα πάρα πολύ μικρό και σύντομο φαράγγι, η διάσχιση του οποίου χρειάζεται σχοινί κι εξοπλισμό. Είναι ένα καθαρά τεχνικό φαράγγι σε όλο το μήκος του και δεν απαιτεί παρά μονάχα 5 λεπτά περπάτημα στην αρχή μέχρι την είσοδό του. Σε όλο το υπόλοιπο μέρος δημιουργεί αλλεπάλληλες καταβάσεις μέχρι την τελευταία και πιο εντυπωσιακή που είναι ένας καταρράκτης 27 μέτρων από τους πιο εντυπωσιακούς σε όλη την Κρήτη. Έχει αρκετό νερό τους περισσότερους μήνες του χρόνου και μόνο στη διάρκεια του καλοκαιριού που είναι ξερό η διάσχισή του (με εξοπλισμό καταρρίχησης) είναι εύκολη. Αποτελεί τον κύριο παραπόταμο και τροφοδότη του ποταμού Κοτσυφού του οποίου και πολλαπλασιάζει το νερό. Η είσοδος του φαραγγιού είναι σε μονοπάτι που ξεκινά από τον Κάνεβο. Η έξοδος του βρίσκεται μέσα στο φαράγγι του Κοτσυφού εκεί όπου πέφτει ο μεγάλος καταρράκτης ο οποίος το χειμώνα είναι πολύ εύκολα προσβάσιμος από την άσφαλτο. Ίσως κανένας καταρράκτης στην Κρήτη δεν είναι τόσο εύκολα προσβάσιμος όσο ο μεγάλος στην έξοδο του Μπούτσινα.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης, Αργυρώ Κογχυλάκη, Αντώνης Χάμπας
