Άγιος Αρτέμιος και Αγία Παρασκευή Αργουλιδέ
Ανάμεσα στο Αρώνι και στον Αργουλιδέ Ακρωτηρίου Χανίων συναντάμε τον δίκλιτο ναό του Αγίου Αρτεμίου και της Αγίας Παρασκευής. Ο γραφικός αυτός βυζαντινός ναός φαίνεται να κτίστηκε σε δυο φάσεις, με το δεξιό κλίτος που ανήκει στην Αγία Παρασκευή να είναι μάλλον το αρχαιότερο. Ανάμεσα στις δύο πόρτες του ο ναός έχει παλιό πηγάδι που συγκέντρωνε το νερό της βροχής, ενώ υπάρχει και λαξευτή πέτρινη γούρνα στο φυσικό βράχο. Η κατασκευή του ναού πηγαίνει πίσω στο 14ο αιώνα λίγα χρόνια μετά το γεμάτο αγιογραφίες βυζαντινό ναό του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται μόλις 25 μέτρα πιο κάτω. Το αριστερό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αρτέμιο, τον προστάτη της Ελληνικής Αστυνομίας που η εκκλησία μας γιορτάζει κάθε χρόνο στις 20 Οκτωβρίου. Ο ναός έχει αρκετά μεγάλη ιστορία, όπως και η ευρύτερη περιοχή που τον περιβάλλει και μαζί με τον παρακείμενο Άγιο Γεώργιο αποτελούν το κόσμημα της περιοχής.
Να σημειωθεί ότι ο Άγιος Γεώργιος είναι η μία από τις δύο εκκλησίες σε ολόκληρο το Ακρωτήρι που έχουν βυζαντινές αγιογραφίες. Ανάμεσα στον Άγιο Αρτέμιο και στον Άγιο Γεώργιο φαίνονται ακόμα και σήμερα τα ερείπια ενός κτιρίου που χτίστηκε κατά την γερμανική κατοχή. Στο κτίριο αυτό έμεναν οι Γερμανοί στρατιώτες ενώ στον βράχο ακριβώς πίσω από τον Άγιο Γεώργιο συναντάμε δύο διαφορετικά σπήλαια τα οποία λειτούργησαν σαν αποθήκες πυρομαχικών. Τα δύο σπήλαια αυτά πρέπει να προϋπήρξαν στην περιοχή σαν φυσικά σπήλαια τα οποία με ανθρώπινη εργασία μεγάλωσαν και μετατράπηκαν σε αποθήκες πυρομαχικών. Είναι πολύ πιθανόν η ύπαρξη των δυο ευρύχωρων σπηλαίων ανάμεσα στους δυο ιστορικούς ναούς να υπήρξε κελί κάποιου μοναχού κατά τα χρόνια της Ενετοκρατίας.
Σχετικά με τη λατρεία του πάνω δίκλιτου ναού, της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Αρτεμίου, φαίνεται να έφτασε με λάθος τρόπο μέχρι τις μέρες μας. Σε πάρα πολλές βυζαντινές εκκλησίες της Κρήτης η σύγχρονη έρευνα φανερώνει ότι τελικά τους έχει αποδοθεί λατρεία σε λανθασμένο άγιο και όχι στον αρχικό. Ο λόγος είναι ότι τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ολόκληρα χωριά άλλαξαν πίστη και ασπάστηκαν τον Μουσουλμανισμό. Έτσι οι εκκλησίες των χωριών αυτών, όσες δεν καταστράφηκαν έμειναν για χρόνια σε απραξία ή άλλαξαν ακόμα και χρήση. Όταν στο τέλος του 19ου αιώνα η Κρήτη ελευθερώθηκε και οι εκκλησίες απόκτησαν ξανά λατρευτική χρήση από τους χριστιανούς σε πολλές που είχε ξεχαστεί ο τιμώμενος άγιος δόθηκε ένα νέο όνομα το οποίο συνήθως δεν ήταν το σωστό ή το αρχικό. Οι απλοί χωρικοί της Κρήτης με τις λίγες θεολογικές γνώσεις που είχαν γέμισαν σε λίγα χρόνια τα χωριά της Κρήτης με Άγιους Γεώργιους και Αγίες Παρασκευές, ενώ χάθηκαν ονόματα λιγότερο γνωστών αγίων. Το ίδιο από ότι φαίνεται συνέβη και με τον Άγιο Αρτέμιο και την Αγία Παρασκευή. Το ξύσιμο του σοβά στο κλίτος της σημερινής Αγίας Παρασκευής έφερε στο φως επιγραφή πολύ παλιά που αναφέρει ξεκάθαρα την Παναγία την Οδηγήτρια στην οποία ήταν αρχικά αφιερωμένος ο ναός. Παρόλα αυτά όμως ακόμα και σήμερα ο ναός πανηγυρίζει στα ονόματα των Αγίων Αρτεμίου και Αγίας Παρασκευής.
Κείμενο - Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης
