Το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Μεγάλων Αποστάσεων Ε4 περιλαμβάνει ένα μεγάλο δίκτυο μονοπατιών με ιδιαίτερη πολιτιστική, φυσική και ιστορική αξία. Έχει σηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Περιπατητών και ενώνει την Κίσσαμο με τη Ζάκρο αφού διασχίσει όλους τους μεγάλους ορεινούς όγκους της Κρήτης (Λευκά Όρη, Κρυονερίτης, Βρύσινας, Κέντρος, Ψηλορείτης, Γιούχτας, Δίκτη, Θρυπτή) με μερικές διακλαδώσεις. Οι πεζοπόροι έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν τη τεράστια ποικιλομορφία της Κρήτης. Εκτός από το Ε4 βέβαια, υπάρχουν πολλά ακόμη υπέροχα μονοπάτια που προσφέρουν μεγάλες συγκινήσεις.
Τα χρώματα του Ε4 είναι κίτρινο και μαύρο.
Το Φαράγγι της Σαμαριάς είναι το μακρύτερο πεζοπορικό φαράγγι της Ευρώπης και επίσης και το πιο διάσημο. Χιλιάδες τουρίστες το καταβαίνουν με τα πόδια καθημερινά το καλοκαίρι. Για πολλούς, αυτός είναι και ο μοναδικός σκοπός της επίσκεψής τους στην Κρήτη. Το μήκος του αγγίζει τα 15χλμ και η κατάβαση του διαρκεί περίπου 4-7 ώρες, από τον Ομαλό ως την Αγία Ρουμέλη.
Αυτή η διαδρομή ξεκινάει από το Καστέλι Κισάμου και είναι το πρώτο τμήμα του μονοπατιού Ε4 στην Κρήτη. Είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσω ασφαλτοστρωμένου δρόμου κι έτσι μπορείτε να την γνωρίσετε με το αυτοκίνητο σας ή με ποδήλατο.
Αυτό το τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 ξεκινά από το Σφηνάρι και καταλήγει στην Χρυσοσκαλίτισσα. Διέρχεται μέσα σε μια από τις πιο όμορφες δασωμένες περιοχές της Κρήτης, με εκπληκτική θέα στη θάλασσα. Η διαδρομή διέρχεται κυρίως κατά μήκος του κεντρικού δρόμου της δυτικής ακτής, έτσι αν δεν έχετε πολλές ημέρες στην Κρήτη, συνιστάται να την απολαύσετε από το αυτοκίνητο και να αφιερώσετε ημέρες για πεζοπορία στα δυσκολότερα τμήματα του Ε4.
Από την εξωτική λιμνοθάλασσα του Ελαφονησίου με τα τυρκουάζ χρώματα και τη λευκή άμμο, που βρίσκεται 4,5 χιλιόμετρα νότια της Χρυσοσκαλίτισσας, ξεκινά η παραλιακή διαδρομή προς την Παλαιόχωρα, η οποία αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 και προσφέρει μερικά από τα καλύτερα τοπία της Κρήτης σε όποιους την ακολουθήσουν. Η διαδρομή διέρχεται παραλιακά, κι ως εκ τούτου, μπορείτε να τη συνδυάσετε με πολλές αναζωογονητικές βουτιές κατά την πορεία.
Αυτή η καταπληκτική διαδρομή είναι περίπου 16 χιλιόμετρα και διαρκεί περίπου 5-6 ώρες. Το μονοπάτι είναι ξεκάθαρο και καλά σηματοδοτημένο με τα κλασικά Ε4 μαύρα και κίτρινα σημάδια. Διασχίζει τον αρχαιολογικό χώρο της Λισσού, όπου μπορείτε να βρείτε νερό από την εκεί πηγή. Δεν είναι πάρα πολύ δύσκολη, αλλά θα χρειαστείτε άφθονο νερό, προστασία από τον ήλιο και σταθερά παπούτσια.
Το μήκος του είναι 7,50 χλμ και η διάβαση του διαρκεί τρεις ώρες. Στην παραλία βρίσκεται το χωριό Σούγια με την πεντακάθαρη και πανέμορφη παραλία, όπου μπορείτε να απολαύσετε ένα αξέχαστο μπάνιο στα νερά του Λιβυκού πελάγους.
Το παράκτιο μονοπάτι που συνδέει την Σούγια προς την Αγία Ρουμέλη είναι ένα από τα πιο δύσκολα, κουραστικά, αλλά και όμορφα τμήματα του Ε4 στην Κρήτη. Το μονοπάτι ξεκινά από την αρχαία Συία (Σούγια), περνάει από την Τρυπητή και τα Δώματα, ανηφορίζει σε υψόμετρο 550m και καταλήγει στην Αγία Ρουμέλη.
Από την Αγία Ρουμέλη, στην έξοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς, ξεκινά το εύκολο και πολύ όμορφο παραλιακό τμήμα του μονοπατιού Ε4 που οδηγεί στη Χώρα Σφακίων. Αρχικά περνάει από την εκκλησία του Αγίου Παύλου και συνεχίζει κατά μήκος της βραχώδους ακτής ως την έξοδο του φαραγγιού της Αράδαινας. Από εκεί περνάει από τους οικισμούς Λύκος και Φοίνικας, φτάνοντας στο γραφικό Λουτρό. Από το Λουτρό συνεχίζει προς την παραλία Γλυκά Νερά και αφού συναντήσει τον κεντρικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο, φτάνει στη Χώρα Σφακίων.
Ξεκινώντας από τη Σούγια, εκτός από το φαράγγι της Αγίας Ειρήνης, μπορούμε να επιλέξουμε μια εναλλακτική διαδρομή η οποία διέρχεται μέσα από το όμορφο οικισμό Κουστογέρακο. Στη συνέχεια, από χωματόδρομο και μονοπάτι συνεχίζουμε και διασχίζουμε το πευκοδάσος στο Όλισμα και καταλήγουμε στο νοτιοδυτικό πέρασμα του Ομαλού, το Σεληνιώτικο Γύρο.
Μερικοί από αυτούς που διασχίζουν το φαράγγι της Αγίας Ειρήνης ξεκινούν την πορεία τους από το οροπέδιο του Ομαλού και περπατούν μέσω του μονοπατιού Ε4 ως το χωριό της Αγίας Ειρήνης, όπου βρίσκεται η είσοδος του φαραγγιού. Το μονοπάτι έχει καταπληκτική θέα στα δάση με τα κυπαρίσσια που συναντάμε συχνά στα Λευκά Όρη.
Μία από τις πιο απαιτητικές διαδρομές της Κρήτης είναι το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που διασχίζει την ορεινή έρημο των Λευκών Ορέων. Η διάσχιση συνήθως διαρκεί τρεις ημέρες. Η διαδρομή αυτή ξεκινά από το οροπέδιο του Ομαλού και περνάμε την πρώτη νύχτα στο Καταφύγιο Καλλέργη.
Αυτό είναι ίσως το πιο δύσκολο τμήμα ολόκληρου του μονοπατιού Ε4 στην Κρήτη, αλλά προσφέρει κι ένα από τα πιο καταπληκτικά τοπία που θα μπορούσατε ποτέ να φανταστείτε. Η πορεία αυτή έχει κάποια απότομα περάσματα, κατά συνέπεια, δεν προτείνεται να τη διασχίσουμε μόνοι μας και σε καμία περίπτωση το χειμώνα με το χιόνι.
Το φαράγγι της Ίμπρου ή Ίμβρου βρίσκεται κοντά στη Χώρα Σφακίων και είναι το τρίτο δημοφιλέστερο φαράγγι της Κρήτης μετά της Σαμαριάς και της Αγίας Ειρήνης. Το τοπίο είναι πανέμορφο και η ευκολία στην κατάβαση καθιστά την κάθοδο της Ίμβρου ιδανική για οικογένειες με παιδιά. Το μήκος του φαραγγιού είναι 11 χιλιόμετρα και η πορεία διαρκεί 2-3 ώρες.
Αυτό το τμήμα του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 διέρχεται κατά μήκος του κεντρικού δρόμου που συνδέει το οροπέδιο Ασκύφου με τα χωριά Ασφένδου και Καλλικράτης. Ο δρόμος διασχίζει την όμορφη και άγρια ανατολική πλευρά των Λευκών Ορέων και έχει καταπληκτική θέα προς τον πυρήνα τους, προς τα δυτικά. Προτείνεται να επισκεφθείτε τη διαδρομή με αυτοκίνητο ή, αν αντέχετε τις ανηφόρες, με ποδήλατο.
Το φαράγγι συνδέει τα ορεινά βοσκοτόπια της περιοχής με τα πεδινά χωριά. Είναι ένας πολύ ευχάριστος περίπατος, με υπέροχη θέα, αν και σχετικά άγνωστος στους τουρίστες. Η πεζοπορία στο Φαράγγι του Καλλικράτη μαζί με το διπλανό Ασφενδιανό φαράγγι μπορεί να είναι μια πλήρης ημερήσια εκδρομή.
Αυτό το τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 είναι το τελευταίο στα ανατολικά Λευκά Όρη και είναι εξ ολοκλήρου σε ασφαλτοστρωμένο δρόμο, άρα μπορείτε να τo γνωρίσετε και με αυτοκίνητο. Ο δρόμος συνδέει το χωριό Καλλικράτης με την Ασή Γωνιά και στη συνέχεια κατευθύνεται προς την Αργυρούπολη. Η θέα στα γύρω βουνά και τις κοιλάδες αλλά και η καταπράσινη περιοχή της Αργυρούπολης με τις πηγές είναι τα δυνατά σημεία της διαδρομής.
Το τμήμα του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 που ενώνει τη Χώρα Σφακίων με το Φραγκοκάστελο και στη συνέχεια με το Ροδάκινο είναι όλο σε ασφαλτοστρωμένο δρόμο και σας προτείνουμε να το εξερευνήσετε με αυτοκίνητο ή ποδήλατο. Στην περίπτωση που θέλετε να περπατήσετε καλοκαίρι, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για πολλή ζέστη και καθόλου σκιά. Η διαδρομή εκτείνεται κατά μήκος των νότιων πλαγιών των Λευκών Ορέων και προσφέρει μοναδική θέα προς τα επιβλητικά φαράγγια της περιοχής.
Αυτό το τμήμα του μονοπατιού Ε4 έχει ως κύριο χαρακτηριστικό του την ανάβαση του όρους Κρυονερίτης, προσφέροντας πανοραμική θέα στη βόρεια και τη νότια ακτή της Κρήτης. Η πορεία συνεχίζει βόρεια και καταλήγει στο χωριό Αλώνες.
Τα Κολλητά Φαράγγια βρίσκονται στην περιοχή της πανέμορφης Αργυρούπολης, περίπου 22 χλμ νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου. Ονομάζονται έτσι καθώς αποτελούνται από δύο παράλληλα φαράγγια.
Το παρακλάδι του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 που κατεβαίνει από τον Κρυονερίτη κατευθύνεται βόρεια για να ενωθεί με το άλλο παρακλάδι που έρχεται από την Αργυρούπολη. Αυτό το τμήμα προσφέρεται για μια ωραία βόλτα στο καταπράσινο τοπίο και για να ανακαλύψουμε το χωριό φάντασμα Νησί κοντά στον Κάτω Πόρο.