Μνημειακή Ελιά Παλαιών Ρουμάτων
Στο κεντρικότερο σημείο των Παλαιών Ρουμάτων στα Χανιά βρίσκεται μία από τις χαρακτηρισμένες μνημειακές ελιές της Κρήτης. Η ηλικία της έχει υπολογιστεί στα 3000 χρόνια και είναι από τις αρχαιότερες στο νησί, ενώ στο ίδιο χωράφι γύρω της υπάρχουν πολλές άλλες που επίσης είναι αιωνόβιες και μαζί αποτελούν ένα μοναδικό αξιοθέατο, μνημείο της φύσης.
Η ελιά είναι της ποικιλίας μαστοειδούς που οι ντόπιοι αποκαλούν «τσουνάτη». Η περίμετρος της είναι 10.50 μέτρα και ο κορμός της που μοιάζει με γλυπτό της φύσης δημιουργεί μία τεράστια κουφάλα. Μέσα στην κουφάλα της, την Τουρκοκρατία οι ντόπιοι είχαν σκάψει και είχαν τοποθετήσει ένα πιθάρι, μέσα στο οποίο είχαν κρύψει όπλα, ενώ το 1941 επιτροπή κατοίκων του χωριού συνεδρίασε μέσα σε αυτήν και αποφάσισε την αντίσταση ενάντια στον κατακτητή. Από την ίδια κουφάλα πήραν και τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στην μάχη που έγινε με τους Γερμανούς το 1941 στην Άναβο Καντάνου.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
