Ελαιόλαδο

Το δέντρο της ελιάς και οι καρποί της είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την καθημερινότητα των κατοίκων του νησιού της Κρήτης για περισσότερα από 3.500 χρόνια. Από το μακρινό παρελθόν των Μινωικών χρόνων μέχρι σήμερα, η ελιά, οι καρποί και το ελαιόλαδο βρίσκονται στην καθημερινή ζωή των κατοίκων, οπότε και δεν αποτελεί απλά ένα αγροτικό προϊόν, αλλά ένα σύμβολο του κρητικού πολιτισμού.

Οι αναπαραστάσεις συγκομιδής, τα αγγεία αλλά και οι καρποί ελιάς που βρέθηκαν στο ανάκτορο της Ζάκρου χρονολογούνται από την 3η χιλιετία π.Χ..

Χαρακτηριστική είναι η έκφραση των γηραιότερων Κρητικών «ακόμα και η σκιά της ελιάς είναι ευεργετική».

Οι Κρήτες αξιοποιούσαν και συνεχίζουν να αξιοποιούν τα ελαιόδεντρα στις καθημερινές τους ανάγκες, όπως στη θέρμανση, στο φωτισμό, στην κατασκευή χρηστικών αντικειμένων, στη συντήρηση τροφών. Το ελαιόλαδο και οι βρώσιμες ελιές υπάρχουν απαραιτήτως στο κρητικό τραπέζι, με ιδιαίτερη δόση υπερβολής στην καθημερινή τους κατανάλωση. Το ελαιόλαδο εμφανίζεται σε όλες τις θρησκευτικές τελετές και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της θρησκείας, από τη γέννηση μέχρι το θάνατο ενός ανθρώπου.

Σήμερα υπάρχουν πολλά αναγνωρισμένα ΠΟΠ και ΠΓΕ ελαιόλαδα και οι βρώσιμες ελιές, όπως Θρούμπα Αμπαδιάς Ρεθύμνης, χαρακτηρισμένες ως ΠΟΠ. Η Κρήτη παράγει το 1/3 της εγχώριας παραγωγής ελαιολάδου από 35.000.000 δέντρα που καλύπτουν το 65% της γεωργικής έκτασης. Σχεδόν εξ ολοκλήρου, η παραγωγή (90%) ανήκει στην κατηγορία του «εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου».

Επιστημονικά, η κατανάλωση του ωμού ελαιολάδου, ως το μοναδικό λίπος στη μαγειρική, έχει αποδειχθεί ως κύρια πηγή καλής υγείας και μακροζωίας. Ο φυσικός χυμός ελιάς περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και βιταμίνη Ε, που βοηθά στην αύξηση της «καλής χοληστερίνης» (HDL), θωρακίζοντας τη λειτουργία της καρδιάς και άλλων ζωτικών οργάνων.