Η Κρήτη μπορεί να χαρακτηριστεί άνετα ως ένα Βυζαντινό Πάρκο με εκατοντάδες ναούς, που στολίστηκαν με σπουδαίες τοιχογραφίες κυρίως κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας. Ολόκληρες περιοχές όπως οι επαρχίες Κανδάνου, Σελίνου και Πεδιάδος έχουν πραγματικά πολύ μεγάλο αριθμό τοιχογραφημένων ναών, που επιβίωσαν από τους Οθωμανούς, σε σχέση με άλλες, όπως η επαρχία Τεμένους, που καταστράφηκαν κυρίως κατά την πολυετή πολιορκία του Χάνδακα. Μόνο στον Τοπογραφικό Κατάλογο των Τοιχογραφημένων Εκκλησιών της Κρήτης του Gerola στις αρχές του 20ου αιώνα αναφέρονται περισσότεροι από 800 αγιογραφημένοι ναοί!
Ο κοιμητηριακός ναός του χωριού Αρχοντικό Μονοφατσίου είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ενώ ο εξωτερικός χώρος δεν μας προδιαθέτει, το εσωτερικό εντυπωσιάζει με τον Βυζαντινό τοιχογραφικό διάκοσμο που βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση.
Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου ή Κάτω Παναγιά βρίσκεται κοντά στο νότιο τμήμα του κάστρου Belvedere και είναι μικρός μονόχωρος ναός με δύο φάσεις. Στην παλαιότερη, πιθανόν του πρώτου μισού του 14ου αιώνα, ανήκει το ανατολικό τμήμα του, το οποίο διασώζει ελάχιστα ίχνη τοιχογραφιών αυτής της περιόδου.
Ο ναός της Αγίας Αναστασίας βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του κάστρου Belvedere και κατασκευάστηκε σύμφωνα με τον Gerola πάνω στα ερείπια δύο αρχαίων δεξαμενών. Λόγω του μικρού μεγέθους του, το αποσπασματικά σωζόμενο εικονογραφικό πρόγραμμα, το οποίο χρονολογείται στα μέσα του 14ου αιώνα, φέρει ελάχιστες παραστάσεις
Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου ή Πάνω Παναγιά βρίσκεται στο Βορειοανατολικό τμήμα του κάστρου Belvedere και φέρει πολύ κατεστραμμένο τοιχογραφικό διάκοσμο, φιλοτεχνημένο το 1467 από τον αυτοαποκαλούμενο «ταπεινό ζωγράφο» Γεώργιο Πελέγρη. Ο ζωγράφος μάλλον ταυτίζεται με τον ομώνυμο αγιογράφο που εργάζεται την περίοδο 1456-1487 στο Χάνδακα.
Ο ναός της Παναγίας στο Χουμέρι Μονοφατσίου είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου και έχει υποστεί αναστήλωση, κατά την οποία χάθηκε μέρος του τοιχογραφικού διακόσμου του 15ου αιώνα. Συγκεκριμένα, ο αρχικός μονόχωρος ναός επεκτάθηκε προς τα δυτικά με την προσθήκη στα νότια ενός κλίτους.
Ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκεται λίγα μέτρα νότια της λίμνης των Δαμανίων και δίπλα στο κοιμητήριο του χωριού. Ο ναός φέρει τοιχογραφίες του 1399 και στην σημερινή του μορφή επανήλθε μετά από αναστήλωση που ξεκίνησε το 1979, καθώς μέχρι τότε ήταν ερειπωμένος.
Μαζί με τη μονή του Αγίου Ιωάννη στον Γκιώνα, λίγα χιλιόμετρα πριν, ήκμασαν κατά την όψιμη Ενετική κυριαρχία όπου μετά την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους, παραχωρήθηκαν στη μονή της Οδηγήτριας Γωνιάς, η οποία συγκέντρωσε πλήθος μικρών μοναστηριακών συγκροτημάτων ως μετόχια της.
Όταν άρχισαν οι επιδρομές των πειρατών στις θάλασσες της Κρήτης, οι μοναχοί της μονής Αγίου Γεωργίου στις Μένιες αποφάσισαν να μεταφερθούν σε μια πιο ασφαλή τοποθεσία.