Τεμένους

Ο Βυζαντινός ναός της Αγίας Παρασκευής στη Σίβα είναι ένας μικρός μονόχωρος ναός με τρούλο. Εξαιρετικές είναι οι τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τις αρχές του 14ου αιώνα, ενώ υπάρχουν τμήματα παλαιότερων περιόδων.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Η ίδρυσή του χρονολογείται κατά το 13ο-14ο αιώνα και είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος τοιχογραφημένος ναός των Αρχανών. Κατά την τελευταία ανακαίνιση (18ος-19ος αιώνας) η στέγη μπαζώθηκε με αποτέλεσμα να μειωθούν οι κλίσεις και να αλλοιωθεί η μορφή της.

Εδώ βρίσκονται τα ερείπια της Παναγίας στο Καρυδάκι, η οποία λειτούργησε ως μικρό γυναικείο μοναστήρι. ‘Ηταν δίκλιτη εκκλησία με εγκάρσιο νάρθηκα. Από την πηγή που βρίσκεται δίπλα στη μονή αυτή υδρευόταν η κρήνη Μοροζίνι στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο).

Η συνοικία της Αγίας Τριάδας στις Αρχάνες παίρνει το όνομα της από το ναό της Αγίας Τριάδας του 14ου αιώνα. Ο ναός είναι μονόχωρος με εγκάρσιο νάρθηκα με τοιχογραφίες που έχουν αποκατασταθεί.

Ο ναός για πολλά χρόνια ήταν χωρίς οροφή μισογκρεμισμένος και σε αθλία κατάσταση. Λίγα χρόνια πριν βρέθηκαν χρήματα και έγινε η αποκατάσταση του με κλείσιμο της ανοικτής οροφής η οποία σήμερα είναι ξυλοσκέπαστη ενώ προστέθηκαν πέτρες στα σημεία που οι τοίχοι είχαν χαλάσει. Εξωτερικά προστέθηκε ένα μικρό πετρόχτιστο καμπαναριό και έτσι σήμερα ο ναός αποτελεί ξανά στολίδι για την περιοχή.

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται δίπλα σε καταπράσινη ρεματιά, σε σημείο που επιβλέπει τη νότια μεριά των Αρχανών. Αυτό που την κάνει πολύ σημαντική εκκλησία, είναι οι λίγες αλλά σπουδαίες τοιχογραφίες που σώζονται στους τοίχους της και ανάγονται στην Ενετοκρατία.

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη βρίσκεται σε μια κατάφυτη τοποθεσία με δρύες δίπλα στο χωριό Ρουκάνι και αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα Βυζαντινά μνημεία της Κρήτης. Ο ναός χρονολογείται στον 11ο-12ο αιώνα και πιθανώς λειτουργούσε ως μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο. Σήμερα ο ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Στο μέσο του δρόμου που ενώνει την Καλλιθέα με την Κνωσό, συναντάμε το έρημο μικρό οικισμό του Σελλόπουλου στις όχθες του ποταμού Καίρατου, γνωστό στους αρχαιολόγους από τον θολωτό τάφο που έχει εντοπιστεί εδώ. Κάτω και δίπλα από τον δρόμο είναι κτισμένη η λιτή και μονόχωρη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία φέρει κατεστραμμένες τοιχογραφίες που χρονολογούνται από την εποχή της Ενετοκρατίας.