Φυσητήρας

Η φάλαινα φυσητήρας (επιστ. Physeter macrocephalus) αποτελεί ένα ιδιαίτερο είδος θαλάσσιου θηλαστικού που απαντάται σε όλη τη γη. Ειδικά στη Μεσόγειο, τα περισσότερα άτομα του είδους, κάποιες εκατοντάδες, ζουν στα πολύ βαθειά νερά της νότιας Κρήτης. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι στην Ελλάδα υπάρχουν φάλαινες, παρόλο που ακόμη κι ο Αριστοτέλης είχε καταγράψει την ύπαρξη τους. Είναι αξιοσημείωτο ότι η νότια Κρήτη είναι το μοναδικό μέρος στον κόσμο όπου μπορεί κάποιος να τους θαυμάσει καθ´ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ενώ θεωρείται και σημείο όπου αναπαράγονται.

Στην Κρήτη συμβαίνει κάτι μοναδικό στον κόσμο. Οι φυσητήρες αναπαράγονται συνεχώς, καθώς οι κοινωνικές τους ομάδες - οι θηλυκές και τα μικρά- και οι μοναχικοί αρσενικοί, είναι ταυτόχρονα παρόντες σε όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτό δε συμβαίνει σε κανένα άλλο γνωστό σημείο του πλανήτη. Ίσως στη Μεσόγειο οι φυσητήρες να βρήκαν πολύ καλές συνθήκες, κι έτσι μέσα στους αιώνες σταμάτησαν τη μετανάστευσή τους προκειμένου ν´ αναπαραχθούν. Μάλιστα ο κύριος λόγος της συγκέντρωσης τους στην περιοχή φαίνεται είναι τα τεράστια βάθη της περιοχής, καθώς λίγα μίλια από την ακτή το βάθος φτάνει τα 2000μ, ενώ ανάμεσα στην Κρήτη και στην Πελοπόνησο φτάνει τα 5120μ. Το μέρος αυτό, που ονομάζεται Ελληνική Τάφρος, αφθονεί σε μεγάλα καλαμάρια, τα οποία τρώνε οι φυσητήρες.

Οι φυσητήρες μοιάζουν με φάλαινες, αλλά έχουν δόντια (αντί μπαλένες), κι έτσι θεωρούνται συγγενικό είδος με τα δελφίνια. Προκειμένου να τραφούν με καλαμάρια, οι φυσητήρες καταδύονται σε βάθος 500-1.000 μ. για 25-60 λεπτά οι αρσενικοί και για 20-24 λεπτά οι θηλυκοί, αν και οι βαθύτερες καταγεγραμμένες καταδύσεις πλησιάζουν τα 2.000 μ. και τις 2 ώρες. Οι φυσητήρες ζουν για 70 χρόνια ή και περισσότερο. Τα αρσενικά φθάνουν τα 18m και τους 57 τόνους, ενώ τα θηλυκά τα 12,5m και τους 24 τόνους.

Αντίστοιχα, η σωματική αναπαραγωγική ωριμότητα για τα αρσενικά είναι τα 18-21 χρόνια (αν και συνήθως αρχίζουν να αναπαράγονται στα 30 χρόνια ηλικίας), ενώ για τα θηλυκά είναι 7-13 χρόνια. Η περίοδος κύησης των φυσητήρων διαρκεί 14-16 μήνες και γεννούν ένα μικρό φυσητηράκι. Τα θηλυκά, μαζί με τα φυσητηράκια τους, αποτελούν τις κοινωνικές ομάδες. Οι ομάδες των θηλυκών με τα μικρά αποτελούνται συνήθως από 10 άτομα, ενώ οι αρσενικοί ζουν μοναχικοί. Γενικά, οι αρσενικοί φυσητήρες προσεγγίζουν τις κοινωνικές ομάδες για να αναπαραχθούν μόνο μία φορά κάθε τρία χρόνια, ωστόσο, αποκλειστικά στην Κρήτη, οι φυσητήρες αναπαράγονται ακατάπαυστα σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Οι φυσητήρες θεωρούνται ότι κινδυνεύουν στις θάλασσες τις Μεσογείου, κυρίως λόγω των αφρόδιχτων. Πρόκειται για λεπτά, σχεδόν αόρατα δίχτυα, τα οποία εκτείνονται σε μήκος πολλών χιλιομέτρων για να πιάσουν τόνους και ξιφίες. Γίνεται προσπάθεια περιορισμού της χρήσης τους σε αυτή την περιοχή. Επίσης, εξίσου μεγάλη απειλή είναι η ηχορύπανση που προκαλεί η θαλάσσια κυκλοφορία των πολλών πλοίων της Μεσογείου. Πολλές φορές ο ήχος από τα πλοία, μπερδεύει τους ευαίσθητους στην ακοή φυσητήρες και χτυπούν σε αυτά.