Ο σκαντζόχοιρος είναι ένα διαδεδομένο νυκτόβιο θηλαστικό της Κρήτης, το οποίο χωρίζεται σε δύο είδη, το Erinaceus concolor και Erinaceus roumanicus. Δυστυχώς οι σκαντζόχοιροι θεωρούνται λιχουδιά για κάποιους και δεν είναι λίγες οι φορές που στην Κρήτη τα άμοιρα αυτά ζώα τρώγονται (κυρίως από αθίγγανους). Τέλος, οι σκαντζόχοιροι θεωρούνται ιερό ζώο από την Εκκλησία λόγω του χαρακτηριστικού τρόπου ζευγαρώματος (όχι πάντα) τους που θυμίζει τον άνθρωπο, πρόσωπο με πρόσωπο, για να αποφύγουν τα αγκάθια στη ράχη τους.
Ο σκαντζόχοιρος της Ανατολικής Ευρώπης (Erinaceus concolor)
Ο σκαντζόχοιρος της Ανατολικής Ευρώπης (επιστ. Erinaceus concolor) αποτελεί ένα διαδεδομένο νυχτόβιο θηλαστικό, που συναντάται από την Ευρώπη ως τη Σιβηρία. Στις ορεινές κυρίως περιοχές της Κρήτης απαντάται πολύ συχνά και είναι ιδιαίτερα χαριτωμένο ζώο.
Το σώμα του έχει μήκος 30 εκατοστά και, με εξαίρεση την κοιλιά του, είναι γεμάτο μαυροκαφετιά αγκάθια. Τα αγκάθια αυτά είναι τρίχες που έχουν γίνει σκληρές από απόθεση κερατίνης, έχουν μήκος 2 εκατοστά και δεν είναι δηλητηριώδη. Οι νεαροί σκαντζόχοιροι έχουν μαλακά αγκάθια, τα οποία αντικαθίστανται σταδιακά με σκληρότερα. Το λαιμό, το πρόσωπο και η κοιλιά του σκαντζόχοιρου δεν έχουν αγκάθια, αλλά μαλακές ανοιχτόχρωμες τρίχες.
Ο ακανθόχοιρος χειμώνα πέφτει σε χειμερία νάρκη και τρέφεται με μικρότερα ζώα και καρπούς. Το καλοκαίρι γεννά 3-4 μικρά ύστερα από κύηση 4 μηνών. Σε αντίθεση με το σύνηθες, ο θηλυκός σκαντζόχοιρος είναι πιο μεγαλόσωμος από τον αρσενικό.
Όταν νιώσει κίνδυνο, τυλίγεται σε μια σφιχτή μπάλα και τα αγκάθια τους πετάγονται απειλειτικά προς τα έξω. Έτσι, οι εχθροί του δεν μπορούν να τους δαγκώσουν και τους αποφεύγουν.
Τις πιο πολλές ώρες της μέρας ο σκαντζόχοιρος κοιμάται, είτε κάτω από κάποιο βράχο ή θάμνο ή σε μια τρύπα στο χώμα. Το φθινόπωρο, πριν πέσουν σε χειμερία νάρκη, στρώνουν μια φωλιά με βρύα και φύλλα κάτω από ένα δένδρο και πέφτουν σε χειμερία νάρκη, που διαρκεί ως το Μάρτιο ή τον Απρίλιο.
Ο Ρουμάνικος Σκαντζόχοιρος (Erinaceus roumanicus)
Ο Ρουμάνικος Σκαντζόχοιρος (επιστ. Erinaceus roumanicus) αποτελεί το δεύτερο είδος σκαντζόχοιρου που βρίσκεται στην Κρήτη, το οποίο έχει πολλές ομοιότητες με τον Ανατολικοευρωπαϊκό. Διαφέρει από τον πρώτο, καθώς έχει λευκότερη κοιλιά. Το είδος έχει παγκόσμια κατανομή, από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, τη Βαλτική και τη Βαλκανική Χερσόνησο, ως την Λευκορωσία, την Ουκρανία, τη Ρωσία (Σιβηρία). Στα νότια εκτείνειται ως τον Καύκασο και την Κρήτη. Ζει σε χαμηλό υψόμετρο, από το επίπεδο της θάλασσας έως και τα 1400m.
Στην Κρήτη τον μπερδεύουν με τον Ανατολικοευρωπαϊκό. Τα δύο είδη αντιμετωπίζουν τις ίδιες απειλές και έχουν παρόμοια συμπεριφορά.