Η Κρήτη στην αρχαιότητα και τη μυθολογία ήταν γνωστή με διάφορα ονόματα που της δόθηκαν, είτε για χάρη των εδαφών της, είτε για χάρη των ανθρώπων που την κυβερνούσαν, είτε για άλλη αιτία.
- Αερία: Το όνομα αυτό δόθηκε στο νησί εξαιτίας του εύκρατου και υγιεινού κλίματός του.
- Χθονία: Παλιά τα εδάφη της Κρήτη ήταν σκεπασμένα με δάση που ήταν πλούσια και εύφορα. Γι' αυτό ονομάστηκε Χθονία, δηλαδή με έδαφος πλούσιο και χωματερό. Κατά κάποιους, το όνομα Χανιά οφείλεται σε παραφθορά αυτής της πρότασης.
- Δολιχή: Πήρε το όνομα αυτό από το μακρόστενό της σχήμα. Δολιχός σημαίνει μακρύς.
- Τελχινία: Τελχίνες ήταν εκείνοι που ήξεραν καλά την επεξεργασία του μετάλλου. Επειδή οι Κρήτης ήταν παραδοσιακά καλοί τεχνίτες στα μέταλλα, ονομάστηκαν Τελχίνες και η γη τους Τελχινία.
- Ιδαία: Ιδαία σημαίνει σύδενδρη (δασωμένη) και αυτό το προσωνύμιο το είχε πάρει για τα εκτεταμμένα δάση της. Δυστυχώς αυτά τα δάση, κυρίως κυπαρισιού, αποψιλώθηκαν ήδη από τα Μινωικά χρόνια που στην Κρήτη, τη διάσημη χώρα του Κυπαρισιού, άνθισε το εμπόριο της ξυλείας.
- Μακαρία: Νησί των Μακάρων, δηλαδή των ευτυχισμένων ανθρώπων.
- Κουρήτις: Κουρήτις ή Κυρήτις από τους Κούρους, δηλαδή τους νέους, λεβέντες και γενναία παληκάρια που έθρεφε το νησί.
- Κάφτορ: Ονομασία που συναντάμε στην Αγία Γραφή για την Κρήτη. Αντίστοιχα τη συναντάμε κι ως Καπταρά ή Κεφτιού.
- Κρήτη: Το σημερινό όνομα οφείλεται σε έναν από τους Κουρήτες που βασίλεψε στο νησί και ονομαζόταν Κρήτας. Σύμφωνα με άλλη άποψη, ονομάστηκε έτσι λόγω της Κρήτης, της κόρης κάποιου από τους Κουρήτες, η οποία παντρεύτηκε τον Άμμωνα Δία, που έφτασε στην Κρήτη από τη Λιβύη και ίδρυσε το δικό του βασίλειο.