Δημητριακά

Το κρητικό παραδοσιακό ψωμί, όπως και το παξιμάδι αντίστοιχα, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της κρητικής κουλτούρας. Τα πρώτα δείγματα ενός απλού κρίθινου ψωμιού προέρχονται από την αρχαιότητα και τα συναντάμε στα Μινωικά ευρήματα. Αρκετοί παραδοσιακοί τρόποι παρασκευής και ψησίματος αναπαράγονται έως και στις μέρες μας, αποτελώντας ένα κομμάτι σχεδόν μυστικισμού (επτάζυμο). Το ψωμί και οι παραλλαγές του στην Κρήτη σχετίζονται με το καθημερινό διαιτολόγιο αλλά συναντάμε επίσης λατρευτικά και εθιμικά ψωμιά (χριστόψωμο, λουχουνόψωμα, της βάπτισης και τα γνωστά γαμοκούλουρα και τα ξομπλιαστά.)

Ο ντάκος (παξιμάδι) ζυμώνεται περίπου όπως το ψωμί, αλλά κομμένο σε φέτες, ψημένο και μια δεύτερη φορά για να στεγνώσει. Οι Αρχαίοι το ονόμαζαν «διπυρίτη άρτο», δηλαδή ψωμί, ψημένο δυο φορές. Το Κρητικό παξιμάδι έχει χαρακτηριστεί ως Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Το συναντάμε σε σύγχρονες συνταγές, με τη βασική παραλλαγή της παραδοσιακής σαλάτας, την κουκουβάγια που προβάλει το παξιμάδι με τον καλύτερο τρόπο, πέρα από τα γεωγραφικά όρια του νησιού.