Ναός Παναγίας των Δύο Βράχων
Έξω από το χωριό Φρες, μέσα σε μια λαγκαδιά και στην καταπράσινη τοποθεσία «Κούκου» βρίσκεται κτισμένη η Παναγιά των Δύο βράχων. Κάποτε ένας βράχος ξεκόλλησε από το βουνό και κύλησε στην πλαγιά και αργότερα πάνω του κτίστηκε η εκκλησία. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται ένα άλλος μεγάλος βράχος, όπου όλα μαζί δημιούργησαν ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα.
Η εκκλησία κτίστηκε στο τέλος του 13ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της ευρύτερης περιοχής του Αποκόρωνα. Όπως οι περισσότερες εκκλησίες εκείνης της χρονικής περιόδου, περιβάλλεται και η Παναγία από το δικό της θρύλο που δηλώνει την πίστη των ανθρώπων στην ανώτερη δύναμη. Σύμφωνα λοιπόν με το θρύλο μια μητέρα πήρε το κοριτσάκι της και πήγαν να βοσκήσουν το κατσικάκι τους. Κάποια στιγμή και ενώ το κοριτσάκι έκοβε χόρτα από την άκρη του βράχου για να ταΐσει το κατσικάκι, γλίστρησε και έπεσε. Καθώς η μητέρα είδε το παιδί να πέφτει φώναξε δυνατά «Παναγία μου». Το παιδί σώθηκε και η μητέρα θεωρώντας ότι βοήθησε η Παναγία, έχτισε την εκκλησία προς τιμή της.
Η εκκλησία πέρασε πολλές περιπέτειες με το πέρασμα του χρόνου. Είναι τοιχογραφημένη στο τέλος του 13ου αιώνα από άγνωστο λαϊκότροπο αγιογράφο με πολλές όμως φθορές από το άναμμα των κεριών και τους κάθε λογής κατακτητές που δεν την σεβάστηκαν και την βεβήλωσαν. Στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης του ιερού εικονίζεται η Παναγία Πλατυτέρα και στο τύμπανο η Φιλοξενία του Αβραάμ. χαμηλότερα εμφανίζονται όρθιοι άγιοι κάτω από τα τόξα, ενώ στην καμάρα ιστορούνται συνηθισμένες σκηνές του ευαγγελικού και του θεομητορικού κύκλου. Στο νότιο τοίχο εντοπίζεται η οσία Μαρία η Αιγυπτία και ο αββάς Ζωσιμάς.
Επιμέλεια κειμένου, φωτογραφίες: Ειρήνη Καλαϊτζάκη
(Πηγές: Ο Φρες στο διάβα των αιώνων – Μανώλης Ι. Μακριδάκης, ΚΡΗΤΗ, τ. Β’ – Στέργιος Σπανάκης)
