Μονή Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι
Η Μονή του Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι Αποκορώνου βρίσκεται περίπου 2χλμ ανατολικά του Βάμου στο σημείο που ήταν κτισμένος ο οικισμός Καρύδι Αγίου Γεωργίου. Η μονή ήταν εγκαταλελειμμένη για πολλά χρόνια, αλλά αναστηλώθηκε το 1996 και λειτουργεί ξανά. Το μοναστήρι είναι το μοναδικό της επαρχίας Αποκόρωνα και αποτελεί το πιο ενδιαφέρον συγκρότημα λαϊκής αρχιτεκτονικής του νομού Χανίων.
Σήμα κατατεθέν του μοναστηριού είναι το μεγάλο ελαιοτριβείο με τις 12 καμάρες, του οποίου η οροφή έχει καταρρεύσει. Στο εσωτερικό του βρίσκονται τέσσερις ελαιόμυλοι, από τους οποίους σώζονται μόνο οι κτιστές βάσεις, ενώ οι μυλόπετρες έχουν αφαιρεθεί. Το μεγάλο μέγεθος του ελαιοτριβείου αλλά και η ύπαρξη των τεσσάρων ελαιόμυλων, μοναδική περίπτωση στα ελαιοτριβεία της Κρήτης, μαρτυρούν τις τεράστιες ποσότητες ελαιοκάρπου που συγκεντρώνονταν εδώ και, κατά συνέπεια, και την τεράστια παραγωγή λαδιού.
Πριν την ίδρυση του μοναστηριού, η περιοχή ήταν οικισμός και φέουδο ενός Ενετού άρχοντα, του οποίου η έπαυλη σώζεται ακόμη. Όταν ήρθαν οι Τούρκοι στην Κρήτη, ανάγκασαν τους κατοίκους είτε να εγκαταλείψουν τον οικισμό, είτε να αλλαξοπιστήσουν. Τέσσερις οικογένειες αλλαξοπίστησαν και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που μίσησαν τους Χριστιανούς. Έτσι, ζήτησαν από τους Τούρκους να μετατρέψουν την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που βρισκόταν στο χωριό, σε τζαμί. Γι’ αυτό επέβαλαν εξαντλητικό φόρο στον ιερέα της εκκλησίας, ώστε να αναγκαστεί να εγκαταλείψει την εκκλησία και την περιουσία της. Ωστόσο, ο παπάς παραχώρησε την εκκλησία στη μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων, η οποία μπορούσε πλέον να πληρώνει τους φόρους.
Έκτοτε, μοναχοί της Αγίας Τριάδας ήρθαν στο Καρύδι και έκτισαν ένα νέο μεγαλύτερο ναό, με τη σημερινή μορφή του. Η περιουσία της μονής μεγάλωσε γρήγορα, καθώς πολλοί Χριστιανοί δώρισαν τις εκτάσεις τους στο μοναστήρι. Ακόμη και Τούρκοι παραχώρησαν την περιουσία τους στον Άη Γιώργη, τον οποίο γενικά σέβονται στην πίστη τους.
Χρονολόγιο
- 1577: Σε αναφορά του Francesco Barozzi, υπάρχει ήδη η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
- 19ος αιώνας: Η μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και οι εκτάσεις της γίνονται μετόχι της Μονής Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων. Οι νέοι μοναχοί της μονής κτίζουν το νέο ναό του Αγίου Γεωργίου και το μοναστήρι αυξάνει γρήγορα την περιουσία του.
- 1829: Δίνεται η άδεια για την παραγωγή ελαιολάδου.
- 1863: Η μεγάλη παραγωγή ελαιολάδου οδηγεί στην ανέγερση του εντυπωσιακού ελαιοτριβείου της μονής.
- 1900: Ο τελευταίος μοναχός του μοναστηριού εγκαταλείπει τον Άγιο Γεώργιο.
- 1905: Μέρος των εκτάσεων της μονής παραχωρούνται σε αγρότες της περιοχής και το μοναστήρι ερειπώνεται.
- 1922: Το υπόλοιπο μέρος της περιουσίας του μοναστηριού παραχωρείται στο Εφεδρικό Ταμείο και μοιράζεται έφεδρους των Βαλκανικών πολέμων και της Μικρασιατικής εκστρατείας.
- 1989: Το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκινάει την αναστήλωση του μοναστηριού, υπό τις οδηγίες του μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη.
- 1996: Ο μοναχός Δωρόθεος εγκαθίστανται στη μονή και συνεχίζει το έργο της αναστηλώσεως της.
