Μονή Αγίου Ανδρέα στη Μαλάξα
Πάνω στο δρόμο που πηγαίνει από την πόλη των Χανίων στα Κεραμιά και λίγο πριν το χωριό Μαλάξα συναντάμε το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα. Ο Άγιος Ανδρέας υπήρξε πάντα ένα σημείο ορόσημο για την περιοχή λόγω της παρακείμενης πλούσιας σε νερό πηγής που ξεδιψούσε τους οδοιπόρους της περιοχής στο δρόμο τους προς τα χωριά των Κεραμιών. Το σημείο της πηγής του Αγίου Ανδρέα ξεχωρίζει από μακριά λόγω του μεγάλου πλατάνου που βρίσκεται εκεί. Κάτω από τον πλάτανο υπάρχει η πηγή με τη δεξαμενή συγκέντρωσης του νερού.
Ο ναός του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται κτισμένος πάνω από το δρόμο και είναι ορατός από αυτόν και είναι σχετικά νέος. Λίγα μέτρα όμως πίσω από το νέο ναό μπορούμε να δούμε ότι έχει απομείνει από το παμπάλαιο εκκλησάκι του παλιού Αγίου Ανδρέα που μάλλον είχε χτιστεί στα χρόνια της Ενετοκρατίας. Λίγο πιο πέρα από το χωρίς οροφή και μισογκρεμισμένο σήμερα εκκλησάκι μπορούμε να δούμε τα λιγοστά απομεινάρια των κελιών που υπήρχαν εκεί. Σύμφωνα με την παράδοση ο Άγιος Ανδρέας υπήρξε μικρό μοναστηράκι με μοναχούς, το οποίο όμως έκαψαν οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια κάποιας επανάστασης. Λέγεται ότι ένα απόσπασμα Τούρκων στρατιωτών είχε φύγει από τα Χανιά για να καταπνίξει την επανάσταση στα χωριά των Κεραμιών. Το απόσπασμα κατά το πέρασμά του από τον Άγιο Ανδρέα που βρήκε στο δρόμο του κατέστρεψε ολοσχερώς το ναό και μάλλον έσφαξε και όσους καλογέρους βρήκε εκεί. Έτσι ερήμωσε το μικρό μοναστηράκι.
Χρόνια αργότερα οι κάτοικοι της περιοχής έχτισαν το νέο Άγιο Ανδρέα που βλέπουμε σήμερα. Στο παλιό εκκλησάκι μέσα ακόμα και σήμερα θα δούμε κάμποσες ξεθωριασμένες εικόνες και ένα καντηλάκι. Στα άμεσα σχέδια των αρχών της περιοχής είναι η συντήρηση του γκρεμισμένου ναού και η προσπάθεια ανάδειξής του. Για το λόγο αυτό πρόσφατα κτίστηκε υποστηρικτικό τοιχίο από κάτω από το ναό προς το δρόμο επειδή κινδυνεύει από διάβρωση όλη η πλαγιά, ενώ σύντομα αναμένεται να ξεκινήσουν εργασίες αποκατάστασης του παλιού ναού. Γύρω από το ναό φαίνονται παντού τα ίχνη από τις παλιές αναβαθμίδες που υπήρχαν για την καλλιέργεια σιτηρών και όλων των απαραίτητων φρούτων και λαχανικών για τη συντήρηση της μονής που το νερό της πηγής πότιζε. Αν σηκώσουμε το βλέμμα μας ψηλά πάνω από το ναό στην πλαγιά του βουνού θα δούμε να χάσκει ένα τεράστιο άνοιγμα. Το άνοιγμα αυτό είναι το σπήλαιο του Αγίου Ανδρέα που έχει 3 διαφορετικές αίθουσες και πρόσφατα μετατράπηκε σε προσευχητάριο με την τοποθέτηση πόρτας και εικονίσματων που το μετέτρεψαν σε ένα άτυπο σπηλαιώδη ναό.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
