Μονή Παναγίας Παπλινού στην Βαϊνιά
Η μονή της Παναγίας Παπλινού βρίσκεται 10χλμ ανατολικά της Ιεράπετρας, στην περιοχή της Βαΐνιάς και σε σχετικά κοντινή απόσταση από την παραλία των Καθαδάρων (2χλμ). Το μοναστήρι σήμερα δεν κατοικείται, αλλά ο ναός του εξακολουθεί να λειτουργείται στις 15 Αυγούστου, όταν και γίνεται μεγάλο πανηγύρι.
Το μοναστήρι που ανήκει σήμερα στην ενορία Βαϊνιάς δε θυμίζει σε τίποτα την ιστορική του πορεία στο χρόνο και τα σοβαρά γεγονότα με τα οποία είναι συνδεδεμένο. Η εκκλησία είναι ένας μικρός ανακαινισμένος ναός, στον οποίο έχει προστεθεί ένα κλίτος αφιερωμένο στον Άγιο Φανούριο με λίγα κτίσματα τριγύρω. Κάτω από την εκκλησία υπάρχει ένας μεγάλος πλάτανος με πηγή με τρεχούμενο νερό όλο το χρόνο, που έδινε ζωή στα περβόλια της μονής.
Το μοναστήρι πιθανώς κτίστηκε κατά την Ενετοκρατία και η αρχική του χρήση δεν ήταν μοναστηριακή. Κι αυτό το συμπέρασμα εξάγεται από το γεγονός ότι η μονή Παπλινού είναι κτισμένη σε παραθαλάσσια και εύκολα προσβάσιμη περιοχή, ενώ τα μοναστήρια τότε συνηθίζονταν να κτίζονται σε δύσβατες περιοχές για την προστασία τους από τους πειρατές.
Η μονή που ήταν γυναικεία, έγινε γνωστή για μια από τις τραγικότερες θηριωδίες που έχουν συμβεί στο νησί. Μετά την Επανάσταση του 1821, ο σκληρός γενίτσαρος Μεχμέτ Πιλαβάς με τους ομόθρησκους τους παρέμειναν στην μονή για κάποιες μέρες, τρώγοντας και πίνοντας. Τη τελευταία μέρα βίασαν τις καλόγριες και ύστερα τους έκοψαν τα στήθη και τα γεννητικά τους όργανα! Αφού έκαναν αυτές τις απεχθείς πράξεις, λεηλάτησαν το μοναστήρι και με βάρκες μεταφέρθηκαν στο Κουφονήσι όπου σκότωσαν τους βοσκούς που έμεναν εκεί για να αρπάξουν τα πρόβατα τους. Όταν τα νέα μαθεύτηκαν στους οπλαρχηγούς της Ιεράπετρας, αυτοί με αρχηγό τον Τσαντηράκη πήγαν στο Κουφονήσι και σκότωσαν όλους τους Τούρκους, εκτός από τρεις που ξέφυγαν.
.jpg)
Χρονολόγιο
- 16ος-17ος αιώνας: Ο μοναχός Παπουλινός ιδρύει τη μονή της Παναγίας
- 1823: Ο γενίτσαρος Μεχμέτ Πιλαβάς και οι συμμορίτες του βιάζουν τις μοναχές της Παναγίας Παπλινού και λεηλατούν το μοναστήρι. Το μοναστήρι ερημώνει.
- 1841: Η μονή Παπλινού παραχωρείται στην Μονή Τοπλού και αρχίζει η ανακαίνιση της. Όπως η Τοπλού, γίνεται κι αυτή Σταυροπηγιακή, δηλαδή διοικείται απευθείας από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
- 1900: Η μονή διαλύεται με νόμο της Κρητικής Πολιτείας και παραχωρείται στην ενορία Βαϊνιάς.
- 1903: Η μονή επαναλειτουργεί ως παράρτημα της μονής Τοπλού για λίγα χρόνια, έως ότου κλείσει οριστικά.
- 1956: Ο σημερινός ναός ανακαινίζεται από τους αδερφούς Παντελή και Ιωάννη Ψιλινάκη και προστίθεται το κλίτος του Αγίου Φανουρίου.
