Ο μεγάλος καταρράκτης στο φαράγγι του Κουρταλιώτη αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα σημεία που μπορεί να επισκεφτεί κάποιος στην Κρήτη. Σχηματίζεται ακριβώς κάτω από το εκκλησάκι του Οσίου Νικολάου του Κουρταλιώτη, δηλαδή στο σημείο που αναβλύζουν οι πέντε μεγάλες πηγές που κατά την παράδοση δημιουργήθηκαν από θαύμα όταν ο Κρητικός άγιος άγγιξε το βράχο με τα πέντε του δάχτυλα.
Ο καταρράκτης αυτός έχει τη μεγαλύτερη και σχεδόν σταθερή ροή από όλους στην Κρήτη. Ενώ λίγα μέτρα πιο πάνω το φαράγγι είναι στεγνό το καλοκαίρι, ξαφνικά οι πηγές δημιουργούν ένα ορμητικό ποτάμι, το οποίο καταλήγει στη διάσημη λίμνη του Πρέβελη.
Ο καταρράκτης βρίσκεται στο πιο σκοτεινό και στενότερο σημείο του Κουρταλιώτικου Φαραγγιού με νερά να τρέχουν στα πλαινά τοιχώματα σαν κουρτίνες. Για να καταφέρει όμως κάποιος να βρεθεί στο εντυπωσιακό σκοτεινό σημείο του Κουρταλιώτη θα πρέπει να κολυμπήσει ανάποδα στο πολύ παγωμένο νερό για λίγα μέτρα. Μπορεί επίσης κάποιος να δει τον καταρράκτη πάνω από το γεφυράκι, δίπλα στο ναό του Οσίου Νικολάου, όμως η θέα από πάνω δε συγκρίνεται με το δέος που νιώθει κάποιος από κάτω.
Η μεγάλη ποσότητα νερού στον καταρράκτη κάνει την κατάβασή του με τεχνικά μέσα canyoning, μέσα από την κοίτη, εξαιρετικά επικίνδυνη, ειδικά μετά το τέλος των πολλών βροχών κατά την άνοιξη. Μέσα στο ποτάμι ζουν ακίνδυνα νερόφιδα, ενώ στα πλαινά τοιχώματα φωλιάζουν δεκάδες περιστέρια.
Πρόσβαση
Η πρόσβαση στον εντυπωσιακό καταρράκτη του Κουρταλιώτη γίνεται ως εξής. Αρχικά αφήνουμε το αυτοκίνητο στο χώρο στάθμευσης πάνω από το φαράγγι. Δε χρειάζεται να πάρουμε νερό, καθώς μπορούμε να πιούμε από τις πηγές που αναβλύζουν στα βράχια, ενώ απαγορεύεται να χρησιμοποιήσουμε αντιηλιακό (δε χρειάζεται άλλωστε) το οποίο καταστρέφει τη χλωρίδα και την πανίδα του ποταμού.
Από το δρόμο κατεβαίνουμε τα σκαλάκια που οδηγούν στο ναό του Αγίου Νικολάου. Λίγα μέτρα πριν φτάσουμε στην εκκλησία το μονοπάτι χωρίζεται σε δύο μονοπάτια. Το αριστερό πάει στην εκκλησία, ενώ τα δεξιά σκαλιά κατηφορίζουν ως την κοίτη του ποταμού. Παίρνουμε το δεξί μονοπάτι, φτάνουμε σε ένα αντλιοστάσιο πάνω στο ποτάμι και από εκεί προσεκτικά κατεβαίνουμε στην κοίτη και ακολουθούμε ανάποδα τη ροή του ποταμού για περίπου 40 μέτρα. Σε αυτό το σημείο μικροί καταρράκτες τρέχουν από τα πλάγια και δημιουργείται μια λιμνούλα. Ήδη ξεχωρίζουμε στα αριστερά το στενό σκοτεινό σημείο, στο οποίο πρέπει να κολυμπήσουμε μόλις 10 μέτρα για να βρεθούμε απέναντι στον καταρράκτη.