Φρατιανή Κεφάλα
Ψηλά πάνω από το χωριό Φρατί στο νότιο Ρέθυμνο και βόρειά του οικισμού βρίσκεται η Φρατιανή Κεφάλα με υψόμετρο 737μ. Πρόκειται για ένα πολύ απότομο λόφο με γκρεμό σε αρκετά σημεία του σε μία πραγματικά ανεμοδαρμένη περιοχή, που από τη φύση του προσφέρει καλό έλεγχο της γύρω περιοχής μέχρι αρκετά μακριά και αποτέλεσε ένα ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους της ιστορίας που υπήρξαν ταραγμένες και δύσκολες.
Στην κορφή της Φρατιανής Κεφάλας βρήκαν το κατάλληλο καταφύγιο για να χτίσουν οικισμό οι κάτοικοι της περιοχής στην περίφημη Σκοτεινή Περίοδο, δηλαδή ανάμεσα στο 1200 π.Χ. και 800 π.Χ., όταν φοβισμένοι από άγνωστες σχεδόν αιτίες ακόμα και σήμερα τραβήχτηκαν σε διαφορετικά σημεία της ενδοχώρας, κτίζοντας οικισμούς σε δύσβατα μέρη. Η Φρατιανή Κεφάλα βρίσκεται σε πολύ κομβικό σημείο αποτελώντας φυσικό φρούριο ανάμεσα στο Φαράγγι του Κουρταλιώτη και στο Φρατιανό Φαράγγι.
Σε όλη την περιοχή της κορυφογραμμής σήμερα και για ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι συναντάμε παντού κεραμικά όστρακα και ερείπια από πέτρες που κάποτε αποτελούσαν τα σπίτια και τα κτίρια της πόλης. Αυτό που ακόμα και σήμερα προκαλεί εντύπωση πέρα από τη μοναδική θέση που έχει, είναι το μέγεθος του οικισμού που είναι πάρα πολύ μεγάλο σε εξάπλωση. Το ψηλότερο σημείο της Φρατιανής Κεφάλας είναι ένας απότομος βράχος κοφτός και επιβλητικός με πολλά ερείπια στη βάση του και είναι πολύ πιθανόν να έχει υπάρξει Ιερό Κορυφής, αφού πρόκειται για σημείο που από τη φύση του είναι επιβλητικό. Την άνοιξη όλη η περιοχή γεμίζει ορχιδέες και πολύχρωμα λουλούδια που δίνουν ζωή στην ξεχασμένη αυτή γωνιά της Κρήτης.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
