Φαράγγι Κουρταλιώτη
Ο καταρράκτης του Κουρταλιώτη τον Αύγουστο (photo Alberto Muñoz Hernández)Το φαράγγι του Κουρταλιώτη ή Κουρταλιώτικο βρίσκεται στα νότια του νομού Ρεθύμνου, 22χλμ από την πόλη του Ρεθύμνου και έχει μήκος 3χλμ. Είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα φυσικά αξιοθέατα του νομού Ρεθύμνου. Ξεκινάει από τον κάμπο του χωριού Κοξαρέ και ρέει ανάμεσα στα βουνά Κουρούπα (984 μ) και την κορυφή Κούλες (676μ) του Ξηρού Όρους. Οι τεράστιες βραχώδεις πλαγιές του φαραγγιού φθάνουν τα 600 μέτρα και είναι γεμάτες ανοίγματα και σπηλιές, όπου ζουν σημαντικά είδη ορνιθοπανίδας. Από μέσα περνάει ο Κουρταλιώτης Ποταμός που πηγάζει από τον κάμπου του Αγίου Βασιλείου, διασχίζει το φαράγγι και εκβάλει στο διάσημο Φοινικόδασος του Πρέβελη, αφού πριν ενωθεί με το φαράγγι Φρατί. Στο τελευταίο του κομμάτι ονομάζεται και Μεγάλος Ποταμός.
Σύμφωνα με την παράδοση όταν φυσά δυνατός άνεμος, δημιουργεί σφυρίγματα περνώντας ανάμεσα από τα κοιλώματα των βράχων, που μοιάζουν με «κούρταλα» (κρόταλα) που κτυπούν, γι' αυτό ονομάστηκε «Κουρταλιώτικο». Ακολουθώντας τα σκαλοπάτια που βρίσκονται πλευρικά του δρόμου Κοξαρέ - Ασώματος φθάνετε στο βάθος του φαραγγιού, όπου βρίσκεται η εκκλησία του Οσίου Νικολάου του Κουρταλιώτη και οι Πηγές του Κουρταλιώτη. Ακριβώς κάτω από τις πηγές σχηματίζεται ένας καταπληκτικός καταρράκτης με μεγάλη ροή νερού σε ένα πολύ στενό και σκοτεινό σημείο του φαραγγιού, που μπορεί κάποιος να φτάσει κολυμπώντας από χαμηλότερο επίπεδο του ποταμού. Από εκεί και κάτω μπορεί κάποιος να το περπατήσει ως τη γέφυρα του Μεγάλου Ποταμού και στη συνέχεια ως τη θάλασσα, τσαλαβουτώντας και παίζοντας όλη την ώρα με τα νερά, ως την παραλία του Πρέβελη.
Χλωρίδα και Πανίδα
Η περιοχή αυτή στα νότια παράλια της κεντρικής Κρήτης, στο Νομό Ρεθύμνου, είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση των απειλούμενων αρπακτικών πτηνών, όπως ο γυπαετός αφού εδώ αναπαράγεται ένα από τα τελευταία αναπαραγωγικά ζευγάρια τόσο της Κρήτης όσο και των Βαλκανίων. Εδώ βρίσκουν εξάλλου καταφύγιο κι άλλα είδη αρπακτικών όπως όρνια, χρυσαετοί και σπιζαετοί. Η σημασία της περιοχής για τα αρπακτικά εξηγείται κι από τη γεωγραφική της θέση αφού είναι συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα βουνά των Λευκών Ορέων και εκείνων της Κεντρικής Κρήτης (Ψηλορείτης και Αστερούσια).
Το Κουρταλιώτικο φαράγγι έχει εξαιρετική αισθητική, βιολογική και οικολογική αξία. Εκτός από τις συστάδες Φοίνικα του Θεόφραστου (Phoenix theophrastii) που συνθέτουν το δεύτερο σημαντικότερο φοινικόδασος της Κρήτης, στις ορθοπλαγιές του φαραγγιού συναντάμε πλούσια βλάστηση. Σημαντικά ζώα της ευρύτερης περιοχής του Κουρταλιώτικου φαραγγιού είναι η νεροχελώνα, το σπιτόφιδο και το λιμνόφιδο.
