Σπήλαιο Ασφένδου (Σκορδαλάκια)
Το Σπήλαιο του Ασφένδου ή Σκορδαλάκια βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό της επαρχίας Σφακίων, σε μια απόκρημνη πλαγιά, στη θέση Σκορδαλάκια. Η περιοχή πήρε την ονομασία Σκορδαλάκια από τα φυτά που φυτρώνουν εκεί, στο δρόμο από Ασφένδου προς Καλλικράτη, όπου δημιουργείται ένα πλάτωμα με έκταση 2000 περίπου τετραγωνικά μέτρα.
Τα Σκορδουλάκια είναι μία πολύ μικρή βραχοσκεπή, χωρίς βάθος, που μετά βίας χωράει δύο άτομα και βρίσκεται σε μία πλαγιά στην αρχή του φαραγγιού της Ασφέντου. Η μικρή αυτή βραχοσκεπή, στην οποία η αρχαιολογία έκτισε ένα προστατευτικό τοίχο και την έκλεισε με μία πόρτα για προστασία, μπορεί να μην έχει ιδιαίτερο σπηλαιολογικό ενδιαφέρον, αλλά κρύβει μέσα της ένα ανεκτίμητο θησαυρό. Ο βράχος που αποτελεί το ασβεστολιθικό πάτωμά της, είναι γεμάτος από βραχογραφίες (πετρογλυφικά) που είχαν χαραχτεί με πρωτόγονα εργαλεία.
Το μικρό αυτό σπήλαιο είναι πολύ ενδιαφέρον καθώς το 1960 ο παπάς Γιώργης Φωτάκης, ενώ κυνηγούσε ανακάλυψε εγχάρακτες παλαιολιθικές βραχογραφίες στο δάπεδο, κοντά στην είσοδο, πάνω σε σταλαγμιτική πλάκα. Υπάρχουν βραχογραφίες με ποικιλία θεμάτων, τα οποία είναι δύσκολο να χρονολογηθούν. Κάποιοι ερευνητές, από την θεματολογία και τον τρόπο εγχάραξης τα εντάσσουν στις προϊστορικές περιόδους και πιο συγκεκριμένα στο 35,000-10000 π.Χ., γεγονός που τις έκανε τότε το παλαιότερο ίχνος κατοίκησης στο νησί.
Γενικά, τα χαράγματα, έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, γι΄αυτό και συχνά επικαλύπτονται. Υπάρχουν εικονιστικά χαράγματα, με παραστάσεις ελαφιού ή αντιλόπης, τόξου με βέλη, ακοντίου, ίσως πλοίου και μικρού κλαδιού. Επίσης, υπάρχουν και αφηρημένα χαράγματα, γραμμικά και τεκτονικά, όπως και άλλα που σχηματίζονται από μικρές σκαλιστές κουκκίδες, περίπου 800, που είναι άγνωστος ο ρόλος τους.
Μάλλον έχουν γίνει από κυνηγούς της αρχαιότητας που την ώρα του κυνηγιού χρησιμοποιούσαν σαν κρυψώνα το σπήλαιο ενώ είναι και πολύ πιθανή η εκδοχή το σπήλαιο να είχε ιερό χαρακτήρα και να αποτελούσε κατά κάποιο τρόπο το μέρος της δέησης των αρχέγονων αυτών κυνηγών για πλούσιο κυνήγι.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
