Αποκόρωνας

Η Παναγία η Περιβολίτισσα ή Περιβολιτσιανή είναι μονόχωρος ναός του 1570 που είναι κτισμένος σε λόφο βόρεια του χωριού Νίππος ανάμεσα σε «περιβόλια». Ο ναός είναι αφιερωμένος στα γενέθλια της Παναγίας και φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα σε κακή κατάσταση.

Σε πολύ κοντινή απόσταση από την παραλία της Αλμυρίδας Αποκορώνου συναντάμε τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική του 2ου μισού του 6ου αιώνα. Σώζονται, ψηφιδωτό δάπεδο στο κεντρικό κλίτος, βάσεις της Αγίας Τράπεζας και κιονόκρανα. Ανήκει στον τύπο της βασιλικής με εγκάρσιο κλίτος και νάρθηκα.

Ο κατάγραφος ναός της Παναγίας της Σουρουθιανής ή Σηροθιανής βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Αλίκαμπος της επαρχίας Αποκορώνου, πολύ κοντά σε πηγή με γλυκό νερό. Είναι μικρός μονόχωρος ναός που εξωτερικά διακοσμείται με πινάκια, δηλαδή στρογγυλά εφυαλωμένα κεραμικά.

Ο μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού Αρμένοι Αποκορώνου. Ο ναός κτίστηκε τον 16ο αιώνα στη θέση παλαιότερου ναού με τρούλο του 13ου αιώνα , ο οποίος με τη σειρά του ήταν κτισμένος στη θέση του κεντρικού κλίτους τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 6ου αιώνα.

Ο Ναός του Αγίου Νικολάου του Μαζιώτη βρίσκεται στο χωριό Μάζα Αποκορώνου. Ειναι μικρός μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός που χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Το εσωτερικό του φέρει εντυπωσιακές τοιχογραφίες του διάσημου αγιογράφου της δυτικής Κρήτης Ιωάννη Παγωμένου, ο οποίος είναι θαμμένος στο πάτωμα του ναού.

Ο ναός της Παναγίας της Ζερβιώτισσας (δηλαδή αριστεροκρατούσας) ή Μοναστήρας βρίσκεται ανατολικά του χωριού Στύλος Αποκορώνου. Είναι σταυροειδής ναός του 12ου αιώνα με οκτάγωνο τρούλο, ο οποιος τρούλος φέρει παράθυρο σε κάθε πλευρά και στηρίζεται σε τέσσερις πεσσούς. Η κάτοψη προσομοιάζει τρίκλιτης βασιλικής με τρεις ημικυλινδρικές αψίδες.

Ο ναός της Παναγίας στον Κεφαλά Αποκορώνου είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Οι πυλώνες και ο περίβολος χρονολογούνται στα μέσα του 19ου αιώνα και φέρουν ενετικά αρχιτεκτονικά στοιχεία.