Η Βιράν Επισκοπή είναι ένα όμορφο χωριό στα δυτικά όρια της επαρχίας Μυλοποτάμου και το περίεργο όνομά της σημαίνει ερειπωμένη Επισκοπή (βιράν στα Τουρκικά σημαίνει ερείπιο). Σύμφωνα με τον Gerola, το χωριό ιδρύθηκε μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Άραβες, όταν κάποιες από τις παλιές επισκοπές άλλαξαν έδρα. Ανάμεσα σε αυτές ήταν η επισκοπή Αγρίου ή Αρίου, που μεταφέρθηκε στην περιοχή αυτή. Πιστεύεται ότι η νέα έδρα της Επισκοπής Αγρίου (Ελευθέρνης) ήταν ο αναστηλωμένος σήμερα ναός της Αγίας Ειρήνης στη Βιράν Επισκοπή, γύρω από τον οποίο έχουν εντοπιστεί ίχνη μεγαλοπρεπούς τρίκλιτης βασιλικής με ενδιαφέροντα γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη.
Ωστόσο υπάρχει ακόμη ένας ακόμη ναός της περιοχής που η μεγαλοπρέπειά του κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι ήταν αυτός η επισκοπική έδρα, αν κι έχει αποδειχτεί από τους αρχαιολόγους ότι αποτελούσε το λουτρό της επισκοπικής έδρας που είχε κτιστεί στη θέση αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Ο ναός αυτός είναι του Αγίου Δημητρίου, περίπου 1.2 χλμ μακριά από τον οικισμό της Βιράν Επισκοπής. Ο Άγιος Δημήτριος σήμερα είναι μια πολύ επιβλητική τρίκλιτη βασιλική με μονόχωρο παρεκκλήσι στα νότια που φέρει τρούλο, της οποίας το ένα κλίτος διατηρεί τοιχογραφία του Αγίου Δημητρίου.
Το αρχικό συγκρότημα λουτρών έχει περάσει διάφορες φάσεις μετατροπών για να λάβει τη σημερινή του μορφή. Το μεσοβυζαντινό λουτρό ήταν αρχικά δίκλιτο κτίσμα με επιπλέον τον τρουλαίο χώρο, και αργότερα μετατράπηκε σε ναό με την προσθήκη αψίδας στα ανατολικά, κλίτους στα βόρεια και του γοτθικού θυρώματος στα δυτικά.