Μινωικό Νεκροταφείο στο Φουρνί
Ο αρχαιολογικός χώρος Φουρνί βρίσκεται στον ομώνυμο κατάφυτο λόφο, 17χλμ νότια του Ηρακλείου και βορειοδυτικά των Αρχανών. Για να φτάσετε στον αρχαιολογικό χώρο (δεν είναι ανοιχτός, παρά μόνο με συνεννόηση), μπορείτε να περπατήσετε το όμορφο καλντερίμι από τις Πάνω Αρχάνες ή να οδηγήσετε μέχρι το πανέμορφο τεχνητό δασάκι στο Φουρνί.
Στο Φουρνί έχει εντοπιστεί προμινωικό νεκροταφείο (2800πΧ-2200πΧ), το οποίο μάλιστα είναι το μεγαλύτερο προϊστορικό νεκροταφείο του Αιγαίου. Ωστόσο, έχουν βρεθεί κι άλλοι τάφοι με περίοδο ζωής ως το 1200πΧ. Επίσης, βρέθηκε και το λατομείο από το οποίο βρέθηκαν τα υλικά για την κατασκευή του νεκροταφείου.
Στο Φουρνί ξεκίνησαν ανασκαφές το 1964 από τον αρχαιολόγο Γιάννη Σακελλαράκη, οι οποίες έχουν ως τώρα φέρει στο φως 26 κτίσματα. Τα αντικείμενα που βρέθηκαν στους τάφους μαρτυρούν ότι οι Αρχάνες είχαν σχέσεις με το Αιγαίο, την Αίγυπτο και την Ανατολή.
Το Φουρνί, λόγω των σημαντικότατων ανακαλύψεων, θεωρείται το σημαντικότερο μινωικό νεκροταφείο της Κρήτης. Το σημαντικότερο εύρημα ήταν η ασύλητη σαρκοφάγος της «βασίλισσας», όπου βρέθηκαν αμύθητης αξίας κοσμήματα (πάνω από 140) και άλλα αντικείμενα που θα έπαιρνε μαζί της στον άλλο κόσμο, αλλά και υπολείμματα από τη θυσία ενός βοδιού και ενός αλόγου. Πολλά από τα ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου και στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αρχανών.
