Παρελθόν

Το έρημο χωριό Αξέντι βρίσκεται σε τοποθεσία φυσικού κάλλους ανάμεσα σε γόνιμα χωράφια και δάση από δρυς ενώ η περιοχή έχει την ευλογία να έχει και αρκετές πηγές νερού. Ακόμα και σήμερα στην εκκλησία του χωριού το Άγιο Πνεύμα υπάρχει εικόνα του Αγίου Αυξεντίου να θυμίζει το παλιό όνομα της περιοχής.

Πάνω στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που συνδέει τις Αλώνες με τον Άγιο Κωνσταντίνο, σε λόφο με πρίνους κοντά στο χωριό Μούνδρος, συναντάμε τον εγκαταλελειμμένο οικισμό Νησί. Τα χαλάσματα του οικισμού μαρτυρούν την σπουδαία του ιστορία, καθώς συναντάμε όμορφα σπίτια και σημαντικούς ναούς. Μέσα στον οικισμό υπάρχει ο ναός του Αγίου Γεωργίου, ενώ λίγα μέτρα παραέξω υπάρχει ο ναός της Παναγίας της Νησιανής.

Στο οροπέδιο Λασιθίου αναπτύχτηκε την δεκαετία του 1950 και μετά, το πρώτο, το μεγαλύτερο και ομορφότερο αιολικό πάρκο του κόσμου με 13.000 περίπου ανεμόμυλους, συνολικής εγκαταστημένης ισχύος πάνω από 5 MW.

Ένας από τους πολλούς Κουλέδες (φρούρια) που έχτισαν οι Τούρκοι στην Κρήτη είναι και εκείνος του Πλακιά στο Νότιο Ρέθυμνο. Είναι κτισμένος πάνω σε ένα βράχο με κροκαλοπαγή εδάφη, απόκρημνο από την ανατολική και νότια πλευρά και μέσα σε φρουριακό περίβολο.

16 χλμ νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου, στον οικισμό Μονοπάρι Βαρσαμόνερου, υπάρχει ένα απόκρημνο και απομονωμένο ύψωμα που περικυκλώνεται από ένα χείμαρρο. Το ύψωμα αυτό λέγεται Κάστελλος και απάνω του ο Γενουάτης πειρατής Ερρίκος Πεσκατόρε ίδρυσε το 1206 ένα από τα 15 φρούρια που έκτισαν οι Γενουάτες σε όλη την Κρήτη.

Σε αυτό το παραδεισένιο μέρος, οι στρατιωτικοί Ενετοί Δαμολίνοι είχαν κτίσει μια μεγαλοπρεπή έπαυλη – πύργο, τα ερείπια του οποίου σώζονται ακόμη και σήμερα μέσα στους οπωρώνες της περιοχής.

Κοντά στο χωριό του Αποδούλου βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος στη θέση Τουρνές, που ήρθε στο φως μετά από ανασκαφές του Σπύρου Μαρινάτου(δεκαετία 1930). Σε μια θέση πολύ σημαντική στις δυτικές υπώρειες του Ψηλορείτη, ο οικισμός ήλεγχε το πέρασμα προς την πεδιάδα της Μεσαράς.

Βορειοανατολικά του χωριού Μοναστηράκι, στη θέση Κόκκινος Χάρακας, έχουν εντοπιστεί ανακτορικά κτίρια μινωικής εποχής από ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1980. Το ανάκτορο υπολογίζεται ότι έχει έκταση περίπου 300 στρέμματα και έχει αποκαλυφθεί ο πυρήνας του.