Τα τρωκτικά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικογένεια θηλαστικών της Κρήτης, μετά τις νυχτερίδες της. Εκτός από τους λαγούς, τα αγριοκούνελα, τους σκαντζόχοιρους, το μυωξό και τον ακανθοποντικό, η Κρήτη φιλοξενεί τον δασοποντικό (Apodemus sylvaticus), τον βραχοποντικό (Apodemus mystacinus), τον σπιτικό ποντικό (Mus musculus), τον δεκατιστή (Rattus norvegicus) και τον μαύρο αρουραίο (Rattus rattus). Ας τους γνωρίσουμε
Δασοποντικός (Apodemus sylvaticus)
Ο δασοποντικός (επιστ. Apodemus sylvaticus) είναι ένα κοινό είδος τρωκτικού της Ευρώπης, που συναντάται και στην Κρήτη. Στη Κρήτη ζει κυρίως σε δάση και καλλιεργούμενες εκτάσεις, ενώ σε δύσκολες περιόδους μπορεί να φωλιάσει και σε κτίρια.
Ο δασοποντικός είναι νυχτόβιο τρωκτικό που τρέφεται κυρίως με καρπούς δέντρων, όπως πρίνων ή εσπεριδοειδών, ρίζες, σπόρους κλπ. Εκτός από αυτά τρέφεται με σαλιγκάρια και μικρά έντομα. Πολλές φορές κουβαλάει την τροφή του ως τη φωλιά του, όπου την αποθηκεύει.
Όταν κάποιο αρπακτικό τον πιάσει από την ουρά, τότε την κόβει εύκολα και ξεφεύγει, χωρίς όμως αυτή να ξαναμεγαλώσει ποτέ. Τέλος, κάθε θηλυκό κυοφορεί 25 μέρες και γεννάει περίπου 5 μικρά δασοποντικάκια.
Βραχοποντικός (Apodemus mystacinus)
Ο βραχοποντικός (επιστ. Apodemus mystacinus) είναι είναι ένα είδος τρωκτικού της Κρήτης, το οποίο συναντάται στην νοτιοανατολική Ευρώπη, την περιοχή της Τουρκίας και τη Μέση Ανατολή.
Ο βραχοποντικός ζει σε βραχώδεις περιοχές, με χαμηλή βλάστηση και θάμνους. Είναι νυχτόβιο είδος και τρέφεται με σπόρους, κουκουνάρια, βελανίδια, χαρούπια, σαλιγκάρια και έντομα.
Η ορεινή μορφολογία της Κρήτης την κάνει το ιδανικότερο ενδιαίτημα του. Πράγματι, παρόλο που δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο είδος ανά το κόσμο, στην Κρήτη ο πληθυσμός του είναι ακμαίος και δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα.
Σπιτικός ποντικός (Mus musculus)
Το σπιτικό ποντίκι (επιστ. Mus musculus) είναι ένα εξυπνότατο και γονιμότατο τρωκτικό που ζει κυρίως κοντά σε σπίτια. Είναι μικρό γκρίζο ποντίκι που ζει κατά ομάδες σε φωλιές που αποτελούν «αποικίες». Είναι γνωστός κι ως ποντικός ο μυώδης ή σταχτοποντικός.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μπορεί να αναπαράγεται όλο το χρόνο, 7-8 φορές με 5-6 νεογνά τη φορά. Αν δούμε ένα ποντίκι τέτοιο στο σπίτι μας τότε πρέπει να περιμένουμε άλλα 40 κοντά του! Καταναλώνει 10-15% του βάρους του σώματός του κάθε 24 ώρες και προτιμά να τρέφεται από λίγο και σε πολλές θέσεις. Είναι ενοχλητικό για τον άνθρωπο καθώς τρέφεται με χαρτιά, υφάσματα και καταστρέφει τα ηλεκτρικά καλώδια προκαλώντας βραχυκυκλώματα και φωτιές.
Ο σπιτικός ποντικός είναι εξαιρετικός αναρριχητής ακόμη και σε όχι ιδιαίτερα τραχύ τοίχο, αν χρειαστεί κολυμπάει, πηδάει έως και 30cm σε ύψος. Καταφέρνει να περνάει από οπές διαμέτρου μόλις 6 mm (!), ενώ μπορεί άψογα να σχοινοβατεί. Τέλος επιζεί άριστα σε θερμοκρασίες -10°C.
Κοινός Αρουραίος (Rattus norvegicus)
Ο δεκατιστής (επιστ. Rattus norvegicus) είναι ο πιο κοινός αρουραίος που συναντάει κανείς στις πόλεις της Κρήτης, και γενικότερα στην Ευρώπη. Είναι γνωστός κι ως Νορβηγικός ποντικός, αρουραίος των υπονόμων, κοινός αρουραίος, καφέ αρουραίος και αρουραίος του λιμανιού.
Ζει σε υπόγεια, αποθήκες και κυρίως μέσα σε υπονόμους όπου κατασκευάζει φωλιές όμοιες με αυτές των πτηνών. Γεννά έως 7 φορές το χρόνο και κυοφορεί για 21 μέρες 8-12 μικρά κάθε φορά. Σε ηλικία τριών μηνών τα μικρά είναι πλέον ώριμα να αναπαραχθούν.
Δραστηριοποιείται μετά τη δύση του ηλίου και αναζητάει τροφή έως και 1km μακρυά από τη φωλιά του, την οποία αποθηκεύει σε κρυφά σημεία. Μπορεί να καταστρέψει ξύλα, τοίχους, περιφράξεις, ενώ προξενεί αρκετές ζημιές και στη γεωργία.
Μαυροποντικός (Rattus rattus)
Ο μαύρος αρουραίος (επιστ. Rattus rattus) είναι λίγο πιο σπάνιος από τον Νορβηγικό αρουραίο και ζει κυρίως σε λιμάνια, χωρίς να λείπει όμως κι από τα σπίτια. Είναι ο καλύτερος αναρριχητής ποντικός και γι’ αυτό τον βρίσκουμε φωλιάζει συχνά σε τοίχους, σοφίτες, στέγες και δέντρα, ενώ σπάνια σε υπονόμους. Είναι επίσης γνωστός κι ως μαυροποντικός, αρουραίος οροφής ή στέγης, αρουραίος των πλοίων και οικόσιτος αρουραίος.
Έχει μαύρο η καστανόμαυρο χρώμα και λευκή κοιλιά. Το ενήλικο άτομο φτάνει τα 20cm και τα αυτιά του τα 2,5cm., ενώ παρότι παμφάγος αρέσκεται στα φρούτα, ξηρούς καρπούς, σπόρους και λαχανικά. Γεννά συνήθως 6 φορές το έτος από 6-10 μικρά και εφόσον οι συνθήκες τροφής και κλίματος το επιτρέψουν, μπορεί και περισσότερες.