Κάτω Βρύσσες Κισσάμου
Το χωριό έρημο Κάτω Βρύσες ήτανε σαν να με περίμενε από καιρό. Έτσι και στις Κάτω Βρύσσες την πιο καλά κρυμμένη γειτονιά της περιοχής. Πολλά σπίτια πρέπει να είχε κάποτε. Πολλές ψυχές, πολλές φωνές, πολλές αγωνίες αυτός ο τόπος που σήμερα αναπαύεται όπως και τόσοι άλλοι στην ορεινή Κρήτη στην αιώνια λησμονιά. Περπατώ στα ρημαγμένα πια αρχοντικά ανάμεσα και προσπαθώ να βρω τι είναι εκείνο που έκανε όλους αυτούς εδώ τους ανθρώπους να αφήσουν αυτή τη γη και να πάνε ποιος ξέρει που. Ξαφνικά μέσα στα χαλάσματα προβάλλει μια στάμπα ασπρισμένου τοίχου που αντιστέκεται στην εγκατάλειψη. Το σπίτι του βοσκού της περιοχής.
Και δίπλα του ο Βυζαντινός ναός της Παναγίας. Γενέσιον της Θεοτόκου για την ακρίβεια από μια εποχή που και οι ίδιοι οι τοίχοι του χωριού ακούγανε μωρουδίστικα κλάματα από τα νεογέννητα. Αντιστέκεται κι αυτός. Δίπλα στο ναό στη σειρά αραδιασμένοι οι κάτοικοι του χωριού σε μια σειρά από τάφους. Εκεί για πάντα κάτω από τη σκιά του ιερού βουνού του Προφήτη Ηλία που πλέον τους έχει πάρει υπό την προστασία του. Μια βρύση που τρέχει Κισσαμίτικο νερό και μαζεύει όλες τις σφίγγες της περιοχής και κάθε άλλο έντομο. Έχει και γλάστρες αραδιασμένες γύρω γύρω. Μπαίνω στην εκκλησία, βυζαντινή είναι. Παλιά η ιστορία του τόπου λοιπόν και ποιος ξέρει και πόσο ακόμα πιο παλιά.
Βγαίνω ξανά έξω. Προσπαθώ να μπω σε κάθε χάλασμα, να δω μέσα από κάθε παράθυρο. Να βγω πάνω σε κάθε πέτρινο τοίχο λες και θέλω να δω τις αντοχές του αν με σηκώνει εμένα και το βάρος μου. Κάθε σπίτι και μια άλλη ιστορία μόνο που εδώ φαίνονται τα χαλάσματα πολύ πιο πλούσια από άλλα έρημα χωριά. Μεγάλα, ευρύχωρα σπίτια με περίτεχνα πελέκια. Πολλά λείπουνε, προλάβανε και αλλάξανε χρήση...
Κείμενο - Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης
