Κρήτη

Πολλές αρχέγονες τέχνες παραμένουν ζωντανές στο νησί, ενώ έχουν εγκαταλειφθεί στα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας. Αν και σαφώς αποδυναμωμένες, εξακολουθούν να υπάρχουν σε αρκετές περιοχές του νησιού, αντιστεκόμενες πεισματικά απέναντι στην εισβολή της τεχνολογίας.

Αγγειοπλάστες πλάθουν τον πηλό ακριβώς όπως το έκαναν κι οι Μινωίτες χιλιάδες χρόνια πριν στο Θραψανό, στο Κεντρί και στις Μαργαρίτες. Δεκάδες αγγεία, πανομοιότυπα με αυτά των μινωικών ανακτόρων, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για τη φύλαξη του ελαιόλαδου, των σιτηρών και άλλων αγροτικών προϊόντων.

Ξυλουργοί δίνουν στο ξύλο της μουριάς το σχήμα της λύρας και του λαούτου στους Βώρους, το Ζαρό, το Ρέθυμνο, τη Νεάπολη και την Κριτσά, συνεχίζοντας την παράδοση αιώνων στην κατασκευή αλλά και την εξέλιξη των παραδοσιακών μουσικών οργάνων.

Τσαγκάρηδες στις μεγάλες πόλεις και σε χωριά όπως τα Ανώγεια, φτιάχνουν με φροντίδα τα δερμάτινα Κρητικά στιβάνια, τα παραδοσιακά ανθεκτικά παπούτσια των Κρητικών.

Μαχαιροποιοί στα Χανιά και στο Ηράκλειο μετατρέπουν το ατσάλι στο διάσημο κρητικό μαχαίρι, τον αχώριστο σύντροφο κάθε Κρητικού, χαράσσοντας πάνω στις λεπίδες του παραστάσεις ή μαντινάδες.

Γυναικείοι συνεταιρισμοί σε όλα τα μεγάλα χωριά υφαίνουν ακόμη στον αργαλειό κεντήματα, που παραπέμπουν στα χρόνια του Μίνωα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το σαρίκι, το μαντήλι με τα κρόσσια που μοιάζουν με δάκρυα, συμβολίζουν τη θλίψη και το θρήνο για τη σκλαβιά που βίωνε η Κρήτη. Το μαύρο φοριέται ως ένδειξη πένθους για τις κακουχίες που πέρασαν οι πρόγονοι, ενώ το λευκό ως ένδειξη χαράς σε γάμους, εορτές, γεννήσεις και βαφτίσεις.

Ξυλογλύπτες και μαρμαροτεχνίτες δίνουν ζωή στους κορμούς και στην πέτρα, σμιλεύοντας τα υλικά της Κρητικής γης με περίτεχνο τρόπο και δημιουργώντας κυρίως εξαιρετικά έργα εκκλησιαστικής τέχνης. Χώρους με ανεπανάληπτα έργα ξυλογλυπτικής αξίζει να επισκεφτεί κανείς στην Αξό και στο Αστέρι Ρεθύμνου, ενώ έργα μαρμαρογλυπτικής εκτίθενται στο Διεθνές Συμπόσιο Γλυπτικής.