Μέγαρο Λιοπυράκη
Οδός 25ης Αυγούστου, Ηράκλειο
To μέγαρο Λιοπυράκη αποτελεί αναμφισβήτητα το κορυφαίο δείγμα του ρομαντικού νεοκλασικισμού στο Ηράκλειο. Έργο του αρχιτέκτονα Δημήτρη Κυριακού, άρχισε να κτίζεται στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα. Υπήρξε ένα από τα μεγαλοπρεπή μέγαρα που κατασκευάσθηκαν την πρώτη εικοσαετία στον σημαντικότερο οδικό άξονα της πόλης, τη λεωφόρο Μαρτύρων 25ης Αυγούστου. Η κατασκευή των μεγάρων αυτών, τα οποία συνέθεσαν ένα γοητευτικό αρχιτεκτονικό σύνολο, προσέδωσε στον δρόμο μια νέα, ευρωπαϊκής υφής, μορφή. Τα εν σειρά κατασκευασμένα μέγαρα έγιναν η αιτία να ονομαστεί σκωπτικά η Ενετική Ruga Maistra, που ήταν γνωστή κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας με την ονομασία Βεζίρ Τσαρσί, «Λεωφόρος της Απάτης» ή της «Πλάνης», επειδή έδινε εσφαλμένη εντύπωση στον επισκέπτη για την μορφή της πόλης πίσω από αυτή.
Το κτήριο το οποίο σήμερα έχει διαιρεθεί σε δύο ανεξάρτητες ιδιοκτησίες είναι γωνιακό, τριώροφο, με ενδιάμεσα τρία διώροφα τμήματα. Τα τριώροφα τμήματα καλύπτονται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη ενώ τα διώροφα με δώμα. Στη γωνία, ευρεία και με ιδιαίτερη προσοχή μορφολογημένη απότμηση, δεσπόζει στο κτίσμα. Στο ισόγειο στεγάζονταν καταστήματα και στους υπερκείμενους ορόφους κατοικία. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η δόμηση του κτίσματος που αποτελεί χαρακτηριστική κατασκευαστική επιλογή των αρχών του 20ου αι. Τα κατακόρυφα φέροντα στοιχεία είναι τοιχοποιίες, ενώ τα οριζόντια είναι μεταλλικές δοκοί διατομής διπλού Τ, που γεφυρώνονται μεταξύ τους με κτιστούς χαμηλωμένους θολίσκους.
Το οικοδόμημα χαρακτηρίζεται από τις ιδιαίτερες σημαντικές αρχιτεκτονικές λύσεις που επελέγησαν κατά τον σχεδιασμό του. Η κυρίαρχη ρυθμολογική διακόσμηση αναπτύσσεται στον πρώτο όροφο ενώ το ισόγειο αποκτά τη στιβαρότητα βάσης-βάθρου. Ο δεύτερος όροφος διαμορφώνεται ως «αττικόν», έχει δηλαδή μειωμένο ύψος και απλούστερα μορφολογικά στοιχεία από τον πρώτο όροφο, όπου αναπτύσσεται η ζώνη του ρυθμού. Ο δεύτερος όροφος δεν αναπτύσσεται ενιαίος αλλά διακόπτεται σε τρία σημεία. Τα δωμάτια που παρεμβάλλονται έχουν ως αποτέλεσμα να προκύπτουν πολύ ενδιαφέρουσες κατασκευαστικές και μορφολογικές λύσεις.
Κείμενο: Χρυσούλα Τζομπανάκη
Το κτίριο Κοθρή - Λιοπυράκη με είσοδο από την οδό Ιδομενέως αγοράστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού με σκοπό τη στέγαση του Βυζαντινού Μουσείου Ηρακλείου, το οποίο ωστόσο στεγάζεται στον ναό της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών. Το δεύτερο κτίριο, με είσοδο από την οδό 25ης Αυγούστου, ανήκει στην οικογένεια Αποστολίδη.
