Ο Καλαμοκανιάς βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Άγιος Στέφανος, 57 χλμ νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου και 22 χλμ ανατολικά της Ιεράπετρας, στη δυτική πλευρά του Μακρύγιαλου. Η παραλία χωρίζεται από τον κύριο οικισμό και το λιμάνι του Μακρύγιαλου από το μικρό ακρωτήριο Κατωβίγλι στα ανατολικά, πάνω στο οποίο σώζονται ίχνη της μεγάλης Ρωμαϊκής έπαυλης του Μακρύγιαλου. Λίγα μέτρα από την παραλία, στην τοποθεσία Πλακάκια, έχει εντοπιστεί ακόμα ένα αρχαίο οικοδόμημα, η Μινωική Έπαυλη του Μακρύγιαλου.
Η παραλία του Καλαμοκανιά είναι πολύ ήρεμη και έχει χοντρή μαύρη άμμο, που δεν κολλάει στο σώμα. Είναι ελάχιστα οργανωμένη, ενώ υπάρχουν αλμυρίκια που προσφέρουν σκιά και λίγες ταβερνούλες. Επίσης, δίπλα υπάρχουν αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια, ενώ υπάρχει και παραλιακός δρόμος που συνδέει την παραλία, με το λιμάνι και την παραλία του Μακρυγιαλού, όπου οι επιλογές διασκέδασης είναι σαφώς περισσότερες. Η πρόσβαση στην παραλία είναι πολύ εύκολη, καθώς από δίπλα περνάει ο κεντρικός δρόμος από την Ιεράπετρα.
Λέγεται ότι παίρνει το όνομα Καλαμοκανιάς από το μεταναστευτικό πουλί καλαμοκανάς (Himantopus himantopus) που έχει κόκκινα πόδια που θυμίζουν καλάμι και σώμα που θυμίζει μινιατούρα πελαργό. Ωστόσο πιθανόν να οφείλεται και στα πολλά καλάμια στο ρέμα του Ποταμού που εκβάλει στα δυτικά της παραλίας και συγκεντρώνει τα νερά από την περιοχή της Χρυσοπηγής, στο όρος Ορνό.