Το Λουτρό είναι ένα μικρό ψαροχώρι που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 71 χιλιομέτρων νότια των Χανίων, στο Ακρωτήριο Μουρί. Εδώ ήταν η θέση της αρχαίας πόλης του Φοίνικα (Κατώπολης) που εξυπηρετούσε το λιμάνι της αρχαίας Ανώπολης. Αργότερα, έγινε το χειμωνικό λιμάνι της πόλης των Σφακίων, λόγω του γεγονότος ότι ο περίκλειστος κόλπος με το μικρό νησί Φανάρι δημιουργούν ένα φυσικό λιμάνι όπου τα πλοία μπορούν να είναι ασφαλή ακόμη και σε πολύ κακές καιρικές συνθήκες.
Μπορείτε να μείνετε στο Λουτρό και να το χρησιμοποιήσετε ως βάση για να εξορμήσετε στις γύρω παραλίες, είτε με ταξί (βάρκα), κανό ή με τα πόδια. Μπορείτε να επισκεφθείτε τη μαγευτική παραλία των Γλυκών Νερών ανατολικά του χωριού. Επιπλέον, μπορείτε να κάνετε κανό ή να περπατήσετε μέχρι τις κοντινές ανοργάνωτες βοτσαλωτές παραλίες του Τιμίου Σταυρού και στο Περβολάκι που βρίσκονται 1 χιλιόμετρο ανατολικά του Λουτρού, λίγο πριν από τα Γλυκά Νερά. Ωστόσο, εάν θέλετε να μείνετε στο Λουτρό, η μικρή παραλία του Γιαλού μπροστά από το Λουτρό και η μεγαλύτερη παραλία αμέσως μετά το ανατολικό άκρο του χωριού, ο Κέραμος, είναι μια πολύ καλή επιλογή. Μπορείτε να επισκεφθείτε τις παραλίες του κοντινού Λύκου, Φοίνικα και φυσικά τα μαγευτικά Μάρμαρα. Υπάρχουν καραβάκια που φεύγουν κάθε μέρα για Μάρμαρα και Γλυκά Νερά.
Το Λουτρό είναι ένα μέρος για όσους θέλουν κάτι διαφορετικό και ήρεμο στις διακοπές τους. Ένα μικρό γραφικό ψαροχώρι στη νοτιοδυτική Κρήτη, που δεν έχει ακόμη αλλοιωθεί ιδιαίτερα από τον μαζικό τουρισμό. Δεν θα βρείτε μεγάλα ξενοδοχεία με πισίνες, δρόμους γεμάτους κόσμο, χλιδάτα εστιατόρια και κοσμικές παραλίες, αλλά επίσης δεν υπάρχουν καν αυτοκίνητα! Η πρόσβαση γίνεται μόνο με καραβάκι ή αν το θέλετε, με τα πόδια (1,5 ώρες πεζοπορία σε μονοπάτι από τη Χώρα Σφακίων ή στο μονοπάτι από την Ανώπολη). Υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια πλοίων προς και από τη Χώρα Σφακίων, τη Σούγια, τη Γαύδο, τη Παλαιόχωρα και την Αγία Ρουμέλη.
Τι να κάνετε στο Λουτρό
Εδώ θα βρείτε την ξεκούραση και την ειρήνη που αναζητάτε και αν θέλετε, υπάρχουν πολλά πράγματα να κάνετε. Αν είσαστε στο Λουτρό, προτιμήστε το περπάτημα στη γραφική, παρθένα εξοχή με τα βουνά, τις κοιλάδες και τα φαράγγια της. Κοντά δείτε τους δύο παλιούς κουλέδες του Λουτρού και της Καστέλας και θαυμάστε τα λίγα διάσπαρτα αυτοφυή φοινικόδεντρα. Θα μπορούσατε να ανεβείτε στο όμορφο χωριό και το οροπέδιο της Ανώπολης μέσω του (κουραστικού) ανηφορικού μονοπατιού (2 ώρες). Θα μπορούσατε επίσης να εξερευνήσετε το φαράγγι της Αράδαινας, το φαράγγι της Ίμβρου και βέβαια το φαράγγι της Σαμαριάς ή να κάνετε μια ημερήσια εκδρομή με βάρκα στο νησί της Γαύδου, το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης.
Το χωριό πήρε το όνομά του από τα λουτρά που έχουν βρεθεί στην περιοχή και από το νερό το οποίο κατευθυνόταν στην κοντινή Ανώπολη. Ανάμεσα στα κτίρια που μπορείτε να δείτε εδώ, θα βρείτε το Δημοτικό Σχολείο στην παραλία που χρησιμοποιήθηκε από την πρώτη κυβέρνηση, το 1821 και την Παναγία του Λουτρού. Στην αρχαιότητα, οι κάτοικοι της περιοχής πίστευαν στον κρητικό Δία και τον Απόλλωνα των Δελφών. Έτσι, μερικά μέτρα μακριά από το χωριό μπορείτε να δείτε ακόμα τμήμα της αρχαίας πόλης και του ναού του Απόλλωνα. Το 1821 η καγκελαρία των Σφακίων ίδρυσε ένα νοσοκομείο στο Λουτρό, που έσωσε χιλιάδες τραυματίες μαχητές.
- 1
- 2
Κουλές Λουτρού 
Εκτός από τους Κουλέδες του Ασκύφου, αρκετοί άλλοι Κουλέδες είχαν κατασκευαστεί στη σημερινή επαρχία Σφακίων με στόχο την κατάπνιξη της Επανάστασης και την ακινητοποίηση των Σφακιανών.
Αρχαία Ανώπολη 
Κοντά στην Εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης πάνω από το Λουτρό Σφακίων, έχουν εντοπιστεί ελάχιστα ίχνη από τα τείχη και μερικά κτίρια της Αρχαίας Ανώπολης. Η Ανώπολη ήταν ανεξάρτητη πόλη και είχε δικό της νόμισμα.
Το 1868 κτίστηκε ο μικρός Τούρκικος Κούλες στο Λουτρό, που βρίσκεται σήμερα ο Ναός της Αγίας Αικατερίνης, στα υψώματα προς τη μεριά της Ανώπολης. Αυτός χρησιμοποιήθηκε κι ως σχολείο.
Ναός Παναγίας στο Λουτρό 
Στο μέσο του οικισμού του Λουτρού είναι κτισμένος ο όμορφος και ευρύχωρος ναός της Παναγίας του Λουτρού αφιερωμένος στην Ζωοδόχο Πηγή που έχει σπουδαία ιστορική σημασία. Το προαύλιο έχει ένα μεγάλο φοινικόδεντρο του Θεόφραστου (της Κρητικής ποικιλίας δηλαδή) και ένα πηγάδι με νερό.
Μονοπάτι Λουτρό - Ανώπολη 
Ένα αρκετά απαιτητικό μονοπάτι λόγω πολύ μεγάλης κλίσης είναι ο παλιός μουλαρόδρομος που ένωνε το γραφικό λιμάνι του Λουτρού με την πόλη της Ανώπολης. Μπορεί να γίνει ωστόσο πολύ πιο εύκολο αν ξεκινήσετε από την Ανώπολη και κατηφορίσετε ως το Λουτρό. Σε κάθε περίπτωση η πανοραμική θέα προς τη θάλασσα και στο Λουτρό είναι μαγευτική.
Οι περισσότεροι επισκέπτες του Λουτρού Σφακίων γνωρίζουν για το φρούριο κούλες που ακόμη και σήμερα δεσπόζει μισοερειπωμένος πάνω από το χωριό, αλλά αγνοούν την ύπαρξη ενός δεύτερου φρουρίου το οποίο είναι πολύ εύκολα προσβάσιμο. Το φρούριο της Καστέλλας βρίσκεται νότια του χωριού και δίπλα στο λιμάνι όπου δένουν τα μεγάλα πλοία από τη Χώρα Σφακίων.
Ανάμεσα στο Λουτρό Σφακίων και τη διάσημη παραλία Γλυκά Νερά συναντάμε το ασβεστοβαμμένο ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού, με μεγάλα τραπέζια που μαρτρούν ότι εδώ γίνεται μεγάλο πανηγύρι στις 14 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο. Στο σημείο του ναού υπήρξε μικρό φρούριο.
Στη θέση που είναι κτισμένο το σημερινό Λουτρό Σφακίων υπήρχε το επίνειο (λιμάνι) της αρχαίας Ανώπολης και της Αράδενας. Το λιμάνι αυτό αναφέρεται στα αρχαία κείμενα ως Φοίνιξ ή Κατώπολη. Στο Φοίνικα λατρεύονταν οι θεοί Δίας και Απόλλωνας.
- 1
- 2
