Φοίνικας του Θεόφραστου
Ο φοίνικας του Θεόφραστου (Phoenix theophrasti), γνωστός κι ως Κρητικός φοίνικας ή κρητική χουρμαδιά, είναι ένα σπάνιο ενδημικό είδος του Αιγαίου, το οποίο απαντάται σε όλη την Κρήτη, σε κάποια νησιά του Αιγαίου και στην Αττάλεια της νοτιοδυτικής Τουρκίας.
Ευδοκιμεί σε αμμώδεις υγρές κοιλάδες ή βραχώδεις περιοχές, κοντά στο επίπεδο της θάλασσας. Στη Κρήτη υπάρχει το μεγαλύτερο φοινικόδασος του είδους στην Ευρώπη, το οποίο βρίσκεται στο Βάι της Σητείας. Άλλα μικρότερα φοινικόδαση υπάρχουν στη λίμνη του Πρέβελη, στον Άγιο Νικήτα Αστερουσίων και στο φαράγγι του Μάρτσαλου. Εκτός από αυτά, πολλές είναι οι περιοχές που υπάρχουν συστάδες φοινίκων, όπως το μικρό απόθεμα της Άσπρης Λίμνης στην Κίσαμο, η Σούδα του Πλακιά, ο Αλμυρός Ποταμός Γαζίου και τα Φοινικίδια Αγίου Βασιλείου.
Το είδος περιγράφτηκε ως νέο το 1967 από τον Greuter και ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του πατέρα της Βοτανικής, Θεόφραστου (372-287πΧ), ο οποίος αναφέρει πρώτος την ύπαρξη του φοίνικα στην Κρήτη. Ο φοίνικας του Θεόφραστου συνήθως συγχέεται με το εισηγμένο καλλωπιστικό είδος των Καναρίων νησιών, το οποίο όμως δεν παράγει παραφυάδες και αναπτύσσεται πιο γρήγορα.
Το δέντρο φτάνει σε ύψος έως και τα 15μ, συνήθως παράγει πολλές παραφυάδες και μπορεί να εμφανίσει περισσότερους από ένα κορμούς και μοιάζει με τη χουρμαδιά (Phoenix dactylifera). Ωστόσο οι καρποί του, που μοιάζουν με χουρμάδες, δεν τρώγονται.
Τα τελευταία χρόνια στην Κρήτη υπάρχει τεράστιος προβληματισμός για το μέλλον του φοίνικα, καθώς τα υπόλοιπα εισηγμένα είδη φοινίκων του νησιού έχουν υποστεί τεράστια καταστροφή από το κόκκινο σκαθάρι (Rhynchophorus ferrugineus). Το σκαθάρι εισήχθη κατά λάθος, μαζί με φοίνικες από την Αφρική, και έχει προκαλέσει ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή. Προς το παρόν ο φοίνικας του Θεόφραστου έχει γλιτώσει την καταστροφή, μάλλον λόγω του ότι το εσωτερικό του κορμού του δεν είναι τόσο τρυφερό όσο των άλλων φοινικόδεντρων. Όταν όμως καταστραφούν οι υπόλοιποι φοίνικες, το σκαθάρι πολύ πιθανόν να στραφεί εναντίον του κρητικού είδους.
10 μέρη της Κρήτης με φοίνικες
Βάι
- Το πλέον διάσημο και μεγαλύτερο φοινικόδασος της Ευρώπης δε θέλει συστάσεις
- Το δεύτερο μεγαλύτερο φοινικόδασος της Κρήτης σχηματίζεται στην έξοδο του Μεγάλου Ποταμού
- Μια μικρή συστάδα από Φοίνικες στα νότια του Νομού Ρεθύμνης
- Σχηματίζεται στην έξοδο του ποταμού και δίπλα στην πανέμορφη παραλία της Σούδας
- Το δυτικότερο φοινικόδασος της Κρήτης αποτελεί επίσημα προστατευόμενο οικοσύστημα.
- Βρίσκεται σε ένα από τα επιβλητικότερα σημεία των Αστερουσίων Ορέων.
- Η κοσμοπολίτικη Σταλίδα φιλοξενεί ελάχιστα εναπομείναντα αυτοφυή φοινικόδεντρα
- Το ποτάμι με την μεγαλύτερη ροή νερού στην Κεντρική Κρήτη φιλοξενεί μια από τις μεγαλύτερες αποικίες του Φοίνικα του Θεόφραστου
- Όχι πολύ μακριά από το Βάι, δεν είναι παράξενο να δούμε μια μεγάλη συστάδα από φοίνικες.
- Αποτελεί μαζί με του Αγίου Νικήτα, ουσιαστικά το δεύτερο φοινικόδασος των Αστερουσίων
