Μονή Αγίων Πατέρων στον Αζωγυρέ
Η Μονή των 98 Θεοφόρων Πατέρων βρίσκεται σε μια κατάφυτη τοποθεσία κοντά στο χωριό Αζωγυρές. Κτίστηκε το 1864 από τον οπλαρχηγό Κωνσταντίνο Κριάρη που ήθελε να τιμήσει το χώρο, όπου σύμφωνα με την παράδοση έφτασαν οι 99 Άγιοι Πατέρες, με αρχηγό τον Άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη, έναν από τους γνωστότερους Αγίους της Κρήτης που θεωρείται ο ιδρυτής του ασκητισμού στο νησί.
Η εκκλησία των 98 μοναχών είναι μονόχωρη και εορτάζει στις 7 Οκτωβρίου, όταν πιστοί διαμένουν στα κελιά που έχουν κτιστεί γύρω στη μονή. Στο χώρο υπάρχει κι ένα μικρό μουσείο με νεότερα εκκλησιαστικά κειμήλια, ιστορικά και λαογραφικά αντικείμενα.
Η ιστορία των 99 Αγίων Πατέρων
Σύμφωνα με την παράδοση, κατά τον 10ο αιώνα ξεκίνησαν από την Αίγυπτο 36 ερημίτες κι έφτασαν στην Κύπρο, αναζητώντας έναν ερημικό τόπο για να αφοσιωθούν στο θεό. Όμως, η φήμη τους εξαπλώθηκε στο νησί και πλήθος πιστών έρχονταν στο σημείο για να θαυμάσουν τον τρόπο ζωής τους, ενώ προστέθηκαν 38 ακόμη Κύπριοι. Αναζητώντας ξανά την ερημιά, οι 75 πλέον πατέρες μετανάστευσαν στην Αττάλεια, όπου συνέβησαν τα ίδια και προστέθηκαν 24 ακόμη. Οι 99 πλέον Πατέρες αποφάσισαν να μεταναστεύσουν για αλλού και δεν έπαιρναν άλλους μαζί γιατί έλεγαν ότι ο 100ος είναι ο Κύριος.
Επόμενος σταθμός τους ήταν η Κρήτη και η περιοχή της Σητείας, αλλά η τρικυμία τους ανάγκασε να αποβιβαστούν στη Γαύδο. Εδώ έμειναν 24 μέρες κι όταν ηρέμησε η θάλασσα πέρασαν απέναντι στα Σφακιά. Όταν έφτασαν διαπίστωσαν ότι ο Ιωάννης ο Ερημίτης έλειπε και τον περίμεναν. Ο Ιωάννης τότε άπλωσε το μανδύα του στο νερό κι άρχισε να πλέει σα βάρκα, με κατάρτι το ραβδί του και πανί το ράσο του, φτάνοντας στα Σφακιά. Αφού όλοι μαζί περιπλανήθηκαν στη περιοχή, βρήκαν τη σπηλιά που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία τους και εγκαταστάθηκαν κάτω από το μνημειακό πλάτανο.
Ο Άγιος Ιωάννης θέλοντας την απόλυτη απομόνωση αποφάσισε να αποσυρθεί σε άλλο μέρος, μόνος του. Στην τελευταία κοινή προσευχή τους, οι Πατέρες, πριν φύγει ο Ιωάννης παρακάλεσαν τον Θεό να τους εκπληρώσει μια επιθυμία: να πεθάνουν όλοι μαζί την ίδια μέρα. Ο Ιωάννης άφησε τους 98 Πατέρες πίσω, πέρασε από τη Μαραθοκεφάλα, και έφτασε στο Ακρωτήρι, όπου έζησε στο σημερινό σπήλαιο της Μονής Καθολικού στα Αρκουδοβούνια για πολλά χρόνια. Μια μέρα, ο Ιωάννης μάζευε χόρτα κι όπως έσκυβε ένας βοσκός τον πέρασε για θήραμα και τον χτύπησε με το τόξο του. Ο Ιωάννης γύρισε στη σπηλιά του και ο βοσκός ακολουθώντας το αίμα του τον εντόπισε, ζητώντας του ταπεινή συγχώρεση. Ο Ιωάννης πριν ξεψυχήσει απάντησε: «εγώ σε συγχωρώ μα το σπουδαιότερο είναι πως ο Θεός που αγαπά την σωτηρία των ανθρώπων θα δεχθεί την μετάνοια σου….».
Πλήθη πιστών έμαθαν το θάνατο του Οσίου Ιωάννη του Ερημίτη και έφταναν στη σπηλιά στα Αρκουδοβούνια, όπου αναδυόταν άρωμα λιβανιού παντού, ενώ υπήρχαν μαρτυρίες για θεραπείες αρρώστων. Επίσης, την ίδια ώρα που πέθανε ο Άγιος Ιωάννης λέγεται ότι πέθαναν και οι 98 Πατέρες στο σπήλαιο του Αζωγυρέ, όπως ακριβώς είχαν εκφράσει την επιθυμία τους. Μάλιστα ήταν τόσο αιφνίδιος ο θάνατος που άλλοι ήταν καθιστοί και ακουμπισμένοι στα ραβδιά τους, άλλοι κοιμώμενοι όπως ήταν και άλλοι σε στάση προσευχής. Στο χώρο του σπηλαίου κατά την Ενετοκρατία διαμορφώθηκε χώρος λατρείας για τους Πατέρες.
