Κατά τη Μεγάλη Κρητική Επανάσταση του 1866-1869, η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάστηκε να στέλνει συνεχώς πασάδες στην Κρήτη, αλλά οι πολεμικές επιχειρήσεις απέβαιναν άκαρπες. Ο τελευταίος πασάς που στάλθηκε στο νησί ήταν ο Αυνή Πασάς, ο οποίος αντιλαμβανόμενος την διαρκή αντίσταση των Κρητικών, αποφάσισε να αλλάξει την έως τότε επιχειρησιακή τακτική και να την αναπροσαρμόσει.
Έτσι, τα μέτρα που πήρε ήταν τα εξής:
- Παρείχε πολιτική προστασία σε όσους δήλωναν υποταγή στους «μουτήδες».
- Ο τουρκικός στόλος απέκλεισε τα βόρεια παράλια της Κρήτης ώστε να γίνει αδύνατος ο ανεφοδιασμός των επαναστατών από την ελεύθερη Ελλάδα.
- Επικήρυξε τους πρωταγωνιστές με 500 οθωμανικές λίρες τον καθένας.
- Μετέφερε στο νησί Κούρδους και Κιρκάσιους εποίκους, για να ενισχύσει τον μουσουλμανικό πληθυσμό.
- Ανέπτυξε ολόκληρο σύστημα μεγάλων και μικρών πύργων (τους Κουλέδες) σε επίκαιρα σημεία της Κρήτης, ώστε να ελέγχεται στρατιωτικά, πλήρως το νησί.
Συγκεκριμένα η Κρήτη χωρίστηκε σε πέντε νομούς, οι διοικητές των οποίων ανέλαβαν την ανέγερση των κουλέδων. Οι κουλέδες κτίστηκαν σε ψηλούς λόφους, σταυροδρόμια, λιμάνια, περάσματα και οι φρουρές τους είχαν σκοπό την κατασκοπεία των επαναστατών, τον έλεγχο των μετακινούμενων χριστιανών και την επικοινωνία μεταξύ τους (με σαλπίσματα ή φωτιές) σε περιπτώσεις κινδύνου, ώστε να μεταφερθεί το μήνυμα σειριακά στα κεντρικά στρατόπεδα (κισλάδες). Η λειτουργία των Κουλέδων είχε άμεσα και καταστρεπτικά αποτελέσματα για τους Κρητικούς, καθώς απέκοψε την ενδοεπικοινωνία μεταξύ τους.
Οι Κρητικοί αντέδρασαν έντονα στην ανέγερση των πύργων, παρενοχλώντας τους κτίστες, χαλώντας τα κτίσματα τα βράδια ή καταστρέφοντας τα ασβεστοκάμινα, από όπου προμηθεύονταν οι Τούρκοι τον ασβέστη για το κτίσιμο. Παρόλα αυτά, ο Αυνή πασάς κατάφερε να υλοποιήσει το σχέδιο του με Βούλγαρους και Αρμένιους τεχνίτες, οι οποίοι ως τον Αύγουστο του 1868 είχαν κτισει πάνω από 60 κουλέδες, ενώ σε 2 μήνες αυξήθηκαν σε 150. Οι πύργοι αυτοί, σε συνδυασμό με τους προυπάρχοντες, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην καταστολή της επανάστασης.
Όπως αναφέρθηκε, οι Τούρκοι ονόμασαν τους πύργους αυτούς Κουλέδες. Η μόνη διαφορά με τους υπόλοιπους πύργους του νησιού, ήταν ότι είχαν κτιστεί από το κράτος, κι όχι από ιδιώτες άρχοντες και φεουδάρχες (κυρίως Ενετούς). Οι Κρητικοί, προσπαθώντας να απελευθερωθούν, κατέστρεψαν πολλές φορές Κουλέδες, πολλοί από τους οποίους δεν υπάρχουν σήμερα. Ωστόσο, σε δεκάδες περιοχές της Κρήτης υπάρχουν σχετικά τοπωνύμια (πύργος ή κούλες), που μαρτυράει την ύπαρξη πύργων παλαιότερα. Λόγω του μεγάλου όγκου των πύργων, εδώ δεν θα ασχοληθούμε με όλους, αλλά με μερικούς που υπάρχουν ακόμη.
Οι Κουλέδες του Φόδελε 
Κούλες Ανύδρων 
Εδώ βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση τα ερείπια ενός από τους πολλούς κουλέδες του Σελίνου, που ήλεγχαν τις τριγύρω περιοχές.
Ο Κούλες του Σπανιάκου ήλεγχε τις χαράδρες, τα περάσματα και τις κορυφές που υψώνονταν τριγύρω, ενώ στα νότια απλώνεται ο Λιβυκό. Υπήρξε σημαντικός παράγοντας για την κατάπνιξη της επανάστασης του 1866-1869.
Ο Κούλες στο Νιο Χωριό βρίσκεται στο κέντρο της επαρχίας Αποκόρωνα, περίπου 25km νοτιοανατολικά της πόλης των Χανίων και νοτιοανατολικά του χωριού Νιο Χωριό. Στο λόφο που βρίσκεται ο Κούλες οδηγεί δρόμος που ξεκινάει από το Νιο Χωριό. Το φρούριο δε σώζεται σε καλή κατάσταση, με μερικούς μόνο τοίχους να μνημονεύουν το ένδοξο παρελθόν του.
Το Οροπέδιο του Ασκύφου, περίπου 50km νότια της πόλης των Χανίων, βρίσκεται σε μια στρατηγική θέση καθώς σχηματίζεται πάνω στο πέρασμα που ενώνει τις νότιες ακτές των Σφακίων με τα βόρεια παράλια της Κρήτης.
Στην Επισκοπή Ιεράπετρας συναντάμε ακόμη έναν Οθωμανικό Πύργο (κούλε) που κτίστηκε το 1868 από τον Αυνή Πασά. Ο αμυντικός αυτός πύργος κτίστηκε για να ελέγχει το πέρασμα του ισθμού της Ιεράπετρας.
Στην περιοχή της Κανδάνου οι Οθωμανοί έκτισαν τέσσερις πύργους με πολεμίστρες για να προστατευτούν από τους επαναστάτες των γειτονικών περιοχών. Ίχνη ενός πύργου σώζονται ακόμη και σήμερα πάνω από το χωριό Βαμβακάδες, ενώ οι πύργοι στο Ανισαράκι, στο Νυχτεριανό και στο Κουφαλωτό δε σώζονται. Ο πύργος των Βαμβακάδων ήταν κτισμένος σε υψόμετρο περίπου 1040 μ., όντας ο πύργος με το μεγαλύτερο υψόμετρο στην Κρήτη.
Σε υψόμετρο 705μ, ανάμεσα στα Άνω Μούλια και τον ερημωμένο οικισμό του Ράφτη, και σε σημείο που ελέγχει τον κάμπο της Μεσαράς, το 1866, ο Αυνή Πασάς έκτισε ένα μεγάλο Κούλε. Το μεγάλο φρούριο σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση και προστάτευε τον Ράφτη, το οποίο ήταν χωριό Μουσουλμάνων.
Ο Κούλες των Ματάλων βρίσκεται στο ύψωμα Καστρί πάνω από την παραλία των Ματάλων. Η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη, καθώς λίγο παρακάτω περνάει το μονοπάτι για την Κόκκινη Άμμο.
