Φρούριο Μονοπάρι (Castel Bonriparo)
16 χλμ νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου, στον οικισμό Μονοπάρι Βαρσαμόνερου, υπάρχει ένα απόκρημνο και απομονωμένο ύψωμα που περικυκλώνεται από χείμαρρο. Το ύψωμα αυτό λέγεται Κάστελλος και απάνω του ο Γενουάτης πειρατής Ερρίκος Πεσκατόρε ίδρυσε το 1206 ένα από τα 15 φρούρια που έκτισαν οι Γενουάτες σε όλη την Κρήτη. Το φρούριο ονομάστηκε Bonriparo (δηλ. ισχυρό φρούριο), από το οποίο πήρε το όνομα ο οικισμός Μονοπάρι. Κατά μια άλλη εκδοχή, το φρούριο κτίστηκε την Β΄ Βυζαντινή Περίοδο (1185) και ήταν γνωστός ως ο Πύργος των Μελισσηνών.
Το Μονοπάρι προστατευόταν από μακρύ τείχος μόνο από τη δυτική του πλευρά, καθώς οι άλλες πλευρές ήταν φυσικά απόκρημνες. Αργότερα το φρούριο χρησιμοποιήθηκε από τους Ενετούς, οι οποίοι προσέθεσαν μερικά κτίρια, τα οποία είναι ορατά και σήμερα.
Με το Μονοπάρι συνδέεται η λεγόμενη επανάσταση των «Δύο Συβρίτων», των δύο δηλαδή ορεινών επαρχιών του Ρεθύμνου, Αμαρίου (Άνω Σύβριτος) και Αγίου Βασιλείου (Κάτω Σύβριτος), γνωστή κι ως Σκορδύληδων – Μελισσηνών. Ο Καστελλάνος του Bonriparo, Πέτρος Φιλικανέβος, κάποτε έκλεψε τα άλογα και τα πρόβατα που ανήκαν στην οικογένεια των Σκορδύληδων. Ο Ιωάννης Σκορδύλης διαμαρτυρήθηκε τότε πολύ έντονα στον Ενετό Δούκα Παύλο Κουρίνο, ο οποίος δεν έκανε όμως κάτι για να επιλύσει δίκαια το θέμα. Έτσι, ξέσπασε μεγάλη επανάσταση με ορμητήριο τις δύο επαρχίες. Η επανάσταση γρήγορα πήρε διαστάσεις και κράτησε από το 1217 έως το 1236, με αποτέλεσμα να υποχωρήσουν οι Ενετοί και να αποδώσουν φέουδα και προνόμια ισονομίας στους επαναστάτες άρχοντες (Σκορδύληδες και Μελισσηνούς).
