Στην κορφή του χωριού Καλόρουμα στο Ακρωτήρι των Χανίων δεσπόζει ο ναός του Χριστού του 16ου αιώνα με το κοιμητήριο του χωριού. Πολύ λίγα μέτρα δυτικά του ναού στην γεμάτη κοφτερά βράχια δασωμένη πλαγιά συναντάμε τη σπηλιά που λέγεται το «Σπήλαιο στου Χριστού το Πλάι» λόγω του ότι είναι πολύ κοντά στο ναό. Το σπήλαιο αυτό είναι ένα από τα 150 συνολικά μεγάλα σπήλαια που βρίσκονται στο Ακρωτήρι Μελέχα των Χανίων, αριθμός πραγματικά απίστευτος για την γεωγραφική έκταση που έχει.
Η σπηλιά στου Χριστού το πλάι έχει ίχνη νεολιθικής αλλά και μετέπειτα κατοίκησης και φαίνεται ότι από νωρίς τράβηξε την προσοχή των ανθρώπων της περιοχής. Ο λόγος είναι ότι πρόκειται για ένα αρκετά βατό και εύκολο σχετικά σπήλαιο στο να κινηθεί κάποιος στο εσωτερικό του σε αντίθεση με τα άλλα της ίδιας περιοχής που παρουσιάζουν δυσκολίες στην διαμόρφωσή τους. Το σπήλαιο αυτό ήτανε καλά γνωστό στους κατοίκους του μικρού χωριού κατά την διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου και μέσα σε αυτό τρέξανε και βρήκαν ασφαλές καταφύγιο κατά την διάρκεια των Γερμανικών βομβαρδισμών. Η είσοδος του είναι σχετικά μικρή και δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί. Αμέσως μετά την είσοδο ακολουθεί μια κατηφορική πέτρινη σκάλα που κάνει την πρόσβαση αρκετά εύκολη στην πρώτη και μεγαλύτερή του αίθουσα. Αμέσως μετά τα σκαλοπάτια που κανείς δεν ξέρει από πότε και από ποιον έχουν φτιαχτεί ανοίγεται μπροστά μας το σπήλαιο σε όλο του το μεγαλείο. Η κυρίως αίθουσα του έχει διαστάσεις 15Χ15 μέτρα ενώ έχει και ύψος 6-7 μέτρα καθιστώντας την αρκετά ευρύχωρη και άνετη.
Ο διάκοσμος του σπηλαίου είναι σχετικά φτωχός με λίγους σταλακτίτες και κολώνες κυρίως στο βορειοδυτικό τμήμα του σπηλαίου εκεί που δημιουργείται ένα μεγάλο και επίπεδο φυσικό μπαλκόνι που πίσω του κρύβει μια δεύτερη όμορφη αίθουσα πλάτους 5 μέτρων. Το σπήλαιο δημιουργεί ακόμα δυο μικρότερες γαλαρίες που μπορεί να εισχωρήσει άνετα άνθρωπος σκυφτός. Σε όλο το σπήλαιο είναι εμφανή στην οροφή του τα σημάδια από την αιθάλη που άφησε πίσω της η φωτιά που άναβαν για λατρευτικούς μάλλον σκοπούς οι μακρινοί μας πρόγονοι. Το σπήλαιο ακόμα και σήμερα και παρά την μεγάλη του ιστορική και αρχαιολογική σημασία που έχει παραμένει παντελώς άγνωστο όπως και το εντυπωσιακό κοντινό σε αυτό Σπήλαιο του Κοντού στο Μουζουρά.
Κείμενο - Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης