Κέδρα

Οι θαλασσόκεδροι της Κρήτης (είδη Juniperus macrocarpa και Juniperus phoenicea) σχηματίζουν μερικά από τους σπουδαιότερα οικοσυστήματα στην Κρήτη, τα κεδροδάση που φύονται στις αμμοθίνες της Νότιας Κρήτης και των νησιών της. Η οικολογική σημασία των αμμοθινών είναι τεράστια για την βιοποικιλότητα και την ύπαρξη σπάνιων ζώων και φυτών.

Λόγω της συνεχούς υποβάθμισης αυτών των εύθραυστων οικοσυστημάτων από την ανθρώπινη παρουσία, οι περιοχές αυτές έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα προστασίας Junicoast. Οι περιοχές με κέδρους παρόλο που βρίσκονται σε απομονωμένα μέρη, λόγω της ανεπανάληπτης φυσικής ομορφιάς, δέχονται πολλούς επισκέπτες. Οι επισκέπτες αυτοί, άθελα και μη γνωρίζοντας, πολλές φορές προκαλούν σοβαρές ζημιές στους κέδρους. Πιο συνηθισμένες πράξεις τους είναι το σπάσιμο κλαδιών για άναμμα φωτιάς, η κατασκήνωση κάτω από τη σκιά τους (και συνάμα η καταστροφή νέων βλαστών) και ο καθαρισμός των «ξερόκλαδων» που όμως είναι ακόμη ζωντανά. Τα κλαδιά και οι ρίζες των κέδρων φαίνονται συχνά ξερά, αλλά δεν είναι, ενώ η ανάπτυξη τους είναι πάρα πολύ αργή .

Οι κυριότερες περιοχές με αμμοθίνες και κεδρόδαση της Κρήτης βρίσκονται στην περιοχή Κεδρόδασος του Ελαφονησίου, στη Φαλάσαρνα, στη Γαύδο (Σαρακίνικο, Άη Γιάννης, Λαβρακάς), στη Χρυσή και στο Γραμμένο Παλαιοχώρας. Άλλα κεδρόδαση στην Ελλάδα βρίσκονται στη Μήλο, στη Νάξο, στην Πολύαιγο και τη Ρόδο.

Το κυρίαρχο είδος των οικοτόπων είναι η θαλάσσια άρκευθος (ή κοινώς θαλασσόκεδρος) του είδους Juniperus macrocarpa. Με μικρότερες συστάδες συμμετέχει και η φοινικική άρκευθος ή αβόρατος ή θαμνοκυπάρισσο (είδος Juniperus phoenicea). Το είδος Juniperus macrocarpa αναπτύσσεται πολύ αργά και είναι αιωνόβιο είδος. Εκτιμάται ότι υπάρχουν άτομα μεγαλύτερα των 300 ετών. Αν και η παραγωγή σπόρων είναι μεγάλη ένα μικρό μόνο ποσοστό σπόρων είναι υγιές, ένα επίσης μικρό ποσοστό των υγιών σπόρων είναι ικανό να φυτρώσει, ενώ ένα επίσης μικρό ποσοστό των νέων βλαστών καταφέρνει να επιβιώσει τον πρώτο χρόνο. Η αναγέννηση των κέδρων σε όλες τις περιοχές της Κρήτης είναι ελάχιστη έως μηδενική με μοναδική εξαίρεση την περιοχή Λαβρακά στη Γαύδο. Το είδος Juniperus phoenicea εμφανίζεται κυρίως σε σημεία με βραχώδες υπόστρωμα στα όρια του οικοτόπου.