Νήσοι Παξιμάδια
Τα νησιά Παξιμάδια είναι δύο μικρές ακατοίκητες νησίδες ανοιχτά του κόλπου της Μεσαράς, 12 χλμ (7.5 μίλια) νότια της Αγίας Γαλήνης. Από τη μεριά της Μεσαράς φαίνονται ως ένα νησί, αλλά στην πραγματικότητα τα Παξιμάδια είναι δύο διαφορετικά νησιά, το Μεγάλο Παξιμάδι (δυτικά) και το Μικρό παξιμάδι (ανατολικά). Τα νησιά τα χωρίζει μια στενή λωρίδα θάλασσας που ονομάζεται Μπο(υ)γάζι. Δεν αποκλείεται να ακούσετε τους Μεσαρίτες να αναφέρονται σε αυτά ως «Ελεφαντάκι», καθώς από τη Μεσαρά θυμίζουν ένα ξαπλωμένο ελέφαντα. Το συνολικό τους μήκος είναι περίπου 3 χλμ.
Σχεδόν κανείς ντόπιος δεν γνωρίζει ότι στα Παξιμάδια υπάρχουν παραλίες, και μάλιστα πανέμορφες, καθώς όλοι πιστεύουν ότι είναι απλά δυο μεγάλοι βράχοι μέσα στη θάλασσα. Πιο συγκεκριμένα το Μικρό Παξιμάδι διαθέτει 4 διαφορετικές παραλίες με φανταστικά πεντακάθαρα νερά και βοτσαλάκι. Η πρόσβαση μπορεί να γίνει με εκδρομικά καϊκάκια που φεύγουν από την Αγία Γαλήνη ή τον Κόκκινο Πύργο.
Το Μεγάλο Παξιμάδι διαθέτει τη δική του ομορφιά άγνωστη σχεδόν σε όλους. Το Μεγάλο νησί έχει μια μονάχα πραγματικά υπέροχη παραλία που ονομάζεται Βαρκάκι, καθώς εδώ αγκυροβολούν οι ψαράδες οταν έχει φουσκοθαλασσιά. Από το Βαρκάκι ξεκινά η δυτική γωνιά του νησιού που τελειώνει στο ακρωτήριο της Σακουλέβας. Η Σακουλέβα για όποιον έχει την τύχη με καλό καιρό να την περιπλεύσει είναι ένας τόπος πραγματικά απόκοσμος και άγριος γεμάτος χρώματα. Πέρα από τις διαφορετικές αποχρώσεις που παίρνει το νερό αναλόγως του βάθους που έχει ο ίδιος ο βράχος του νησιού έχει μοναδικά χρώματα σε όλες σχεδόν τις αποχρώσεις. Ο λόγος της πολυχρωμίας των εδαφών είναι ότι τα Παξιμάδια παρά το μικρό τους μέγεθος καταφέρνουν να συγκεντρώνουν αρκετά ήδη πετρωμάτων με αποτέλεσμα να υπάρχει εντυπωσιακή ποικιλία χρωμάτων αλλά και πηγαίο νερό στην επιφάνειά τους. Στην πραγματικότητα όλο το Μεγάλο Παξιμάδι είναι ένας απίστευτα άγριος τόπος με κατακόρυφα επιβλητικά βράχια που καταλήγουν στην πυραμίδα της κορφής, αλλά η περιοχή της Σακουλέβας είναι η πλέον εντυπωσιακή. Από το Βαρκάκι φτάνει κανείς μέχρι την άκρη της Σακουλέβας με τον πανύψηλο κοφτό βράχο να κόβεται απότομα και να δίνει μέσα στο νερό επίσης απότομα βάθος φτάνοντας τα 70 μέτρα σε ελάχιστα μέτρα. Ακριβώς μπροστά από το ακρωτήριο μέσα από τη θάλασσα ξεπετάγεται ένας πέτρινος ογκόλιθος, στενός αλλά με μεγάλο ύψος που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο τον δορυφόρο του μεγάλου νησιού. Ο βράχος αυτός κοιτάζοντάς τον κάποιος από τη θάλασσα έχει το σχήμα πέτρινης Σφίγγας που κοιτάζει γονατιστή το απέναντι της επιβλητικό νησί. Το επιβλητικό τοπίο συνεχίζεται μέχρι και το σπήλαιο του Τζίγκουνα, το μεγαλύτερο από τα πολλά σπήλαια που έχουν τα νησάκια.
Στα αρχαία Κρήτη τα νησιά αυτά ανήκαν στην Φαιστό και ονομάζονταν Διόνυσοι, από τον θεό Διόνυσο, το θεό του κρασιού. Λέγεται ότι η Άρτεμις κυνηγούσε στην περιοχή αυτή με τη θεά Βριτόμαρτις. Επίσης, τα νησιά ονομάζονταν και Λητώαι από τη θεά Λητώ, η οποία κατά μία εκδοχή γέννησε τον Απόλλωνα και την Άρτεμη εδώ. Η Λητώ λατρευόταν στην Φαιστό με το όνομα Φυτίη. Το σημερινό όνομα τους το παίρνουν από το σχήμα τους, που θυμίζει παξιμάδι, το ξερό ψωμί των Κρητικών.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
