Ναός Σωτήρος Χριστού στη Μικρή Επισκοπή
Ο ερειπωμένος σήμερα οικισμός Μικρή Επισκοπή κοντά στα Πάρτιρα ήταν η έδρα της Επισκοπής Αρκαδίας. Όπως αναμένεται, στο σημείο ήταν κτισμένος ένας μεγαλοπρεπής ναός, ο οποίος σήμερα είναι μισογκρεμισμένος, και ήταν αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού. Ο ναός της Μικρής Επισκοπής ήταν τετράστυλος σταυροειδής με θόλο και νάρθηκα, ο οποίος στη συνέχεια μετασκευάστηκε και δέχθηκε την προσθήκη παρεκκλησίου στα νότια, αφιερωμένου στον Άγιο Νικόλαο.
Τα γωνιαία διαμερίσματα καλύπτονται από ημικυλινδρικές καμάρες, από τις οποίες οι ανατολικές στηρίζονται σε κτιστούς πεσσούς και οι δυτικές σε κίονες με κορινθιακά κιονόκρανα που προφανώς προέρχονται από παρακείμενη παλαιοχριστιανική βασιλική. Ο τριμερής νάρθηκας στεγάζεται στο μέσο από καμάρα και στα πλάγια από εγκάρσιες χαμηλότερες καμάρες και επικοινωνεί με τον κυρίως ναό με τρία τοξωτά ανοίγματα. Στις τρεις ημικυλινδρικές αψίδες ανοίγονται μονόλοβα τοξωτά παράθυρα. Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας προστέθηκε δυτικά εξωνάρθηκας, από τον οποίο σώζονται ίχνη της τοιχοποιίας με θύρωμα που πλαισιώνεται από τυπικά υστερογοτθικά βεργία.
Ο ναός έφερε τοιχογραφίες, οι οποίες σήμερα έχουν υποστεί τεράστια φθορά, λόγω της κατάρρευσης της στέγης και την έκθεσή τους στα καιρικά φαινόμενα. Σώζονται ελάχιστα απροσδιόριστα λείψανα στο νοτιοανατολικό γωνιαία διαμέρισμα που χρονολογούνται στον 14ο αιώνα. Το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου τοιχογραφήθηκε σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή το 1444 και είναι έργο ικανού ζωγράφου, ο οποίος ακολουθεί τη συδεδεμένη με την Κωσταντινούπολη παράδοση των μέσων του 15ου αιώνα.
Δίπλα στα ερείπια του επισκοπικού ναού βρίσκεται μικρή μονόκλιτη εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία. Ο ναός της Παναγίας διασώζει μερικές τοιχογραφίες της Ενετοκρατίας, σε κακή κατάσταση, στις οποίες έχει γίνει προσπάθεια αποκατάστασης από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκεται ο επίσης ερειπωμένος ναός του Αγίου Δημητρίου.
Πηγή: Ανδριανάκης Μιχάλης
