Βιάννου

Η Μονή του Αγίου Αντωνίου Άρβης είναι κτισμένη κοντά στην έξοδο του φαραγγιού της Άρβης, σε μια ψηλή τοποθεσία με πανοραμική θέα στην θάλασσα της Άρβης. Σήμερα είναι εγκαταλελειμμένη και μόνο ερείπια κελιών μαρτυρούν το παρελθόν της.

Το μοναστήρι της Αγίας Μονής βρίσκεται περίπου 60km νοτιοανατολικά του Ηρακλείου και 38km δυτικά της Ιεράπετρας, πολύ κοντά στο φαράγγι του Καβουσίου. Η πρόσβαση γίνεται μέσω σύντομου δρόμου που ξεκινάει από την Άνω Βιάννο και διέρχεται μέσα από ένα κατάφυτο τοπίο.

Δίπλα στην παραλία στο Φαφλάγκο πολύ παλιά υπήρχε η Μονή του Αγίου Προκοπίου, η οποία καταστράφηκε από τους Άραβες. Έτσι, οι μοναχοί αποφάσισαν να απομακρυνθούν από την παραλία και να χτίσουν το 855 μια μονή αφιερωμένη στην Παναγία, σε ένα σημείο πολύ καλά κρυμμένο και μη ορατό από τη θάλασσα. Ο ναός της μονής στέκεται ακόμη στο σημείο, στην έξοδο του φαραγγιού Ξεροφάραγγο κοντά στο χωριό Καλάμι.

Ο Ενετικός ναός του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται κοντά στο Καστρί Βιάννου και ήταν το καθολικό της ομώνυμης μονής που λέγεται ότι κτίστηκε με γάλα (γαλακτόκτιστος). Σήμερα τα κελιά και τα άλλα κτίσματα της μονής είναι ερειπωμένα. Ο κατάγραφος ναός είναι μονόχωρος, καμαροσκέπαστος με εγκάρσιο νάρθηκα και με εισόδους στα νότια και στα δυτικά.

Λίγα μέτρα πριν την είσοδο του χωριού Κάτω Βιάννος Ηρακλείου συναντάμε τον κοιμητηριακό ναό που γιορτάζει στις 6 Αυγούστου καθότι είναι αφιερωμένος στη μεταμόρφωση του Χριστού. Στο δυτικότερο σημείο του εύφορου κάμπου της Βιάννου δεσπόζει του πιο εύφορου κομματιού της επαρχίας Βιάννου.

Ο Άγιος Δημήτριος ήταν μικρό μοναστήρι που λειτούργησε κοντά στον Άνω Κορνιά κατά την Ενετοκρατία. Σήμερα ο ναός έχει ανακαινιστεί, ενώ γύρω υπάρχουν ακόμη οικοδομήματα όπως φούρνος, ελαιοτριβείο, στάβλος κλπ.

Ο ναός της Αγίας Πελαγίας βρίσκεται σε σημείο με πανοραμική θέα στην Άνω Βιάννο και η πρόσβαση γίνεται με περπάτημα στα όμορφα σοκάκια του χωριού. Ο ναός χρονολογείται στον 14ο αιώνα και φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες του 1360 (χρονολογία που αναγράφεται στην είσοδο).

Το σχεδόν έρημο χωριό Μεταξοχώρι της επαρχίας Βιάννου και νυν Δήμου Ιεράπετρας παίρνει το όνομά του προς τιμήν του Μελέτιου Μεταξάκη, Οικουμενικού Πατριάρχη τα έτη (1921-1923), ο οποίος γεννήθηκε εδώ. Εδώ ξεχωρίζουν οι ναοί του Αγίου Γεωργίου και ο μισογκρεμισμένος κοιμητηριακός ναός της Παναγίας (Εισόδια της Θεοτόκου).