Ρέθυμνο

Ο ναός της Παναγίας βρίσκεται στο κέντρο του χωριού Κυριάννα και είναι αφιερωμένος στην κοίμηση της Θεοτόκου. Ο αρχικός ναός (11ος αιώνας) ήταν σταυροειδής με τρούλο και έμοιαζε με τον Άγιο Παύλο των Σφακίων. Λέγεται ότι ιδρύθηκε από τον Άγιο Ιωάννη τον Ξένο, από τον οποίο ίσως πήρε το όνομα του το χωριό (Άη Κυρ Γιάννης => Κυριάννα)

Ένα από τα πιο όμορφα σπηλιαράκια που βρήκε καταφύγιο η λατρεία του Αγίου Αντωνίου και ταυτόχρονα ένα από τα πλέον άγνωστα είναι αυτό στο χωριουδάκι Φωτεινός ή Φωτεινού στο κέντρο του νομού Ρεθύμνου. Το ιστορικό αυτό χωριό που βρίσκεται καλά κρυμμένο ανάμεσα σε πυκνά δάση δρυός οφείλει το όνομά του σύμφωνα με την ιστορία σε ένα από τους στρατηγούς του Νικηφόρου Φωκά, τον Φωτεινό. Με την επικράτηση του Νικηφόρου Φωκά και την απελευθέρωση της Κρήτης ο στρατηγός Φωτεινός πήρε σαν κληροδότημα την περιοχή που σήμερα είναι χτισμένο το χωριό.

Ένας από τους πιο άγνωστους και πιο όμορφους ταυτόχρονα είναι ο Άγιος Αντώνιος στα Ρούστικα Ρεθύμνου. Χτισμένος στην καρδιά του κυπαρισσόδασους που περιβάλλει το Ρουστικιανό φαράγγι και κρυμμένος στην οργιώδη βλάστηση κρατά καλά κρυμμένα τα μυστικά του.

Ο δίκλιτος ναός της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Παντελεήμονος στον Κάστελο έχει όμορφο πέτρινο τέμπλο και αποτελεί καθολικό πρώην μοναστηριού. Η μονή ήταν κτισμένη σε ένα πανέμορφο μέρος με δέντρα ιδανικό για μια εξόρμηση.

Στη θέση Κερά Ονυθέ, όπου υπάρχουν ερείπια αρχαίου οικισμού που ταυτίζεται με τις αρχαίες Φαλλάνες ή την Οσμίδα, που ήταν μικρή πόλη εξαρτώμενη από τη Ρύθημνα. Σε αυτή την τοποθεσία έχουν εντοπιστεί ίχνη μιας τρίκλιτης Παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που ανασκάφηκε από τον Ν. Πλάτωνα το 1947 και έχει διαστάσεις 31μ. x 15μ..

Ο ναός της Παναγίας στις Σαϊτούρες είναι αφιερωμένος στη Γέννηση της Θεοτόκου και είναι κτισμένος στην είσοδο του σημερινού χωριού. Φέρει τοιχογραφίες του 13ου-14ου αιώνα, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν αναπαραστάσεις με κολασμένους. Η εικονογράφηση πρέπει να έγινε από ντόπιο καλλιτέχνη, όπως δείχνει ο επαρχιακός τύπος τοιχογραφιών.

Ο ναός της Αγίας Κυριακής βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Μουσέλα, που τροφοδοτείται από τις πλούσιες πηγές της Αργυρούπολης. Αποτελεί το αποτέλεσμα της μετατροπής ενός υστερορωμαϊκού λουτρού σε εκκλησία κατά τον 9ο αιώνα. Ο ναός καταλαμβάνει τον κυρίως χώρο του λουτρού, που ήταν κτισμένος με πλίνθους, και έχει επεκταθεί με την προσθήκη της αψίδας του ιερού βήματος.

Ο Άγιος Γεώργιος στον Αρτό είναι μικρός, μονόχωρος και καμαροσκέπαστος, όπως και οι περισσότεροι Βυζαντινοί ναοί της Κρητικής υπαίθρου, και φέρει σταυρό από στρογγυλά πινάκια πάνω από την είσοδό του. Αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει όμως είναι οι σημαντικές τοιχογραφίες στο εσωτερικό του που χρονολογούνται στο 1401.