Ναός Παναγίας Κεράς Λιμνιώτισσας στην Επισκοπή
Λίγο ανατολικά του χωριού Επισκοπής Πεδιάδος Ηρακλείου, κρυμμένος ανάμεσα σε ελαιώνες και αμπέλια βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής ναός της Παναγίας της Κερά Λιμνιώτισσας. Ο ναός αποτελούσε τμήμα του μοναστηριού της Παναγίας της Κερά Λιμνιώτισσας που ήταν γυναικείο και μάλλον ιδρύθηκε στα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας και έπαψε να υφίσταται με την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους όταν πάρα πολλά μοναστήρια λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν και οι μοναχοί/ές τους σκοτώθηκαν.
Η μονή ήταν αρχικά ανεξάρτητη αλλά αργότερα έγινε εξάρτημα της μεγαλύτερης μονής Αγκαράθου. Από το μοναστήρι το μόνο που διατηρείται σήμερα είναι ο μεγαλοπρεπής ναός, ενώ λίγα ερείπια από τα κελιά φαίνονται κρυμμένα κάτω από τους θάμνους και τα δέντρα που έχουν περικυκλώσει το χώρο που κάποτε καταλάμβανε το μοναστήρι. Ο ναός είναι μονόκλιτος σταυροειδής με τρούλο. Με την πάροδο των χρόνων ο τρούλος έπεσε, αλλά ευτυχώς τα τελευταία χρόνια δέχτηκε τη σωτήρια επέμβαση των αρχαιολόγων που αναστήλωσαν το ναό. Στο χώρο έξω από το ναό βλέπουμε τμήματα από αρχαίους κίονες που δηλώνουν την λατρευτική χρήση του χώρου στα βάθη των αιώνων.
Μέσα στο ναό σώζονται ακόμα κάποια τμήματα από τις αγιογραφίες σε τρεις διαφορετικές στρώσεις. Οι παλιότερες είναι του 11ου αιώνα, ενώ οι νεότερες του 15ου αιώνα και είναι μοναδικής ομορφιάς. Χαρακτηριστικά, στον χώρο του ιερού βήματος οι ιεράρχες είναι του 11ου αιώνα, ο πρωτομάρτυρας Στέφανος του 13ου και η Παναγία στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας του 15ου αιώνα. Η Παναγία Κερά Λημνιώτισσα αποτελεί ένα από τους πάμπολλους βυζαντινούς θησαυρούς της περιοχής της Επισκοπής, η οποία θα μπορούσε πολύ άνετα να χαρακτηριστεί σαν ένα τεράστιο ανοικτό βυζαντινό πάρκο.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
