Μονή Αγίας Κυριακής στο Βαρύπετρο
Η μονή της Αγίας Κυριακής βρίσκεται σε απόσταση 12χλμ νοτιοδυτικά των Χανίων, κοντά στο Βαρύπετρο. Ως το 1992, η μονή ήταν ένα σύνολο από χαλάσματα, αλλά έκτοτε αναστηλώθηκε και πλέον αποτελεί ένα πανέμορφο μοναστήρι της Κρήτης. Η μονή αποτελεί μετόχι της γυναικείας Μονής Χρυσοπηγής και βρίσκεται σε θαυμάσια περιοχή κάτω από το φρούριο του Κάστελου με όμορφο προστατευόμενο δάσος, ένα μικρό φαράγγι με ποτάμι και πολλά σπηλαιώδη παρεκκλήσια, στα οποία οδηγούν λιθόστρωτα μονοπάτια.
Ο ναός της μονής είναι μονόκλιτος και αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου), αλλά εορτάζει και στην εορτή της Αγίας Κυριακής (7 Ιουλίου). Βρίσκεται στο κέντρο του ορθογώνιου μοναστηριακού συγκροτήματος του 16ο αιώνα, περιτριγυρισμένος από τα κελιά των μοναχών και τα άλλα κτίσματα. Γύρω από τη μονή υπάρχουν τα σπηλαιώδη παρεκκλήσια του Αγίου Αντωνίου (17 Ιανουαρίου), των Αγίων Επτά Παίδων (4 Αυγούστου), του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου (24 Σεπτεμβρίου) και των Νεομάρτυρων της Κρήτης (23 Ιουνίου). Το σπουδαιότερο ωστόσο μετόχι είναι το νεότερο μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος πάνω στον λόφο του Κάστελου.
Η μονή στεγάζει το Κέντρο Ορθοδοξίας και Οικολογίας της μονής Χρυσοπηγής, όπου πραγματοποιούνται τα εκπαιδευτικά περιβαλλοντικά προγράμματα της. Επίσης, αξίζει να δείτε το αναστηλωμένο ελαιοτριβείο του 16ου αιώνα, το οποίο πλέον λειτουργεί ως τράπεζα των μοναχών.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η μονή αποτέλεσε καταφύγιο επαναστατών. Μάλιστα, το 1866 εδώ πραγματοποιήθηκε η πρώτη μεγάλη παγκρήτια συνέλευση, στην οποία οι αντιπρόσωποι των επαρχιών συνέταξαν υπόμνημα προς τον σουλτάνο και τις Μεγάλες Δυνάμεις, ενώ αργότερα σε ανάλογη συνέλευση ζητήθηκε η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Χρονολόγιο
- 16ος αιώνας: Ιδρύεται η μονή.
- 1637: Η μονή Αγίας Κυριακής παραχωρείται ως μετόχι στη μονή Χρυσοπηγής.
- 19ος αιώνας: Η μονή γίνεται ορμητήριο και καταφύγιο των επαναστατών της περιοχής.
- 14 Μαΐου 1866: Πραγματοποιείται στην Αγία Κυριακή η πρώτη μεγάλη παγκρήτια συνέλευση. Οι αντιπρόσωποι των επαρχιών συντάσσουν και υπογράφουν υπόμνημα προς τον σουλτάνο και προς τις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία), χωρίς ανταπόκριση.
- 1993-96: Η μονή Χρυσοπηγής πραγματοποιεί εκτεταμένο πρόγραμμα αναστηλώσεων των κτιρίων της Αγίας Κυριακής.
