Κουλέδες

Ένας από του πολλούς Κουλέδες που έχτισαν οι Τούρκοι στην Κρήτη και παντελώς άγνωστος είναι εκείνος στο Βάμο Αποκορώνου Χανίων. Βρίσκεται στην περιοχή Κουλές στην κορφή του ομώνυμου λόφου πάνω από το χωριό Βάμος. Δρόμος που να οδηγεί ως εκεί δεν υπάρχει και ο εντοπισμός του είναι εξαιρετικά δύσκολος. Το συγκεκριμένο φρούριο δεν το σεβάστηκε ο χρόνος και σήμερα δε φαίνεται σχεδόν τίποτα στη θέση που άλλοτε υψώνονταν. Το μόνο που έχει μείνει να μαρτυρά την ύπαρξη του είναι τα θεμέλιά του και σωροί από σκόρπιες πέτρες που κάποτε αποτελούσαν τμήμα των τειχών του.

Ένα από τα πολλά φρούρια που έκτισαν οι Τούρκοι (κουλέδες) για να ελέγχουν τις ακτές των Σφακίων. Βρίσκεται σε κακή κατάσταση κοντά στο φαράγγι της Τρυπητής με μοναδική θέα στις τριγύρω περιοχές.

Η επαρχία Σφακίων είναι διάσπαρτη από μικρούς και μεγάλους κουλέδες, δηλαδή οθωμανικούς πύργους, τους οποίους έκτισαν οι Οθωμανοί για να επιβλέπουν την επαναστατική αυτή περιοχή. Ένας από τους πλέον άγνωστους βρίσκεται ερειπωμένος στα βουνά δυτικά του φαραγγιού της Σαμαριάς και μπορείτε να τον προσεγγίσετε με μονοπάτι από τον κουλέ της Αγίας Ρουμέλης.

Ο Κούλες του Σπανιάκου ήλεγχε τις χαράδρες, τα περάσματα και τις κορυφές που υψώνονταν τριγύρω, ενώ στα νότια απλώνεται ο Λιβυκό. Υπήρξε σημαντικός παράγοντας για την κατάπνιξη της επανάστασης του 1866-1869.

Εδώ βρίσκουμε τα ερείπια ενός μικρού Κούλε που είχε οπτική επαφή με τους Κουλέδες του Αγίου Ιωάννη και του Λουτρού. Από το φρούριο δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα, παρά οι βάσεις των τοίχων και μερικές τυφεκιοθυρίδες. Επίσης, υπάρχουν νεώτερες δεξαμενές, προφανώς κτισμένες με υλικό του φρουρίου.

Ο Κούλες των Ποταμών δεσπόζει ακόμη πάνω από τον ταμιευτήρα του φράγματος των Ποταμών. Ο Οθωμανικός αυτός πύργος κτίστηκε την περίοδο 1866-69, είχε σχήμα ορθογώνιο και περιελάμβανε χώρους διαμονής της φρουράς και του επικεφαλής της, βοηθητικούς χώρους και ένα ύψωμα για τα πυροβόλα του.

Στο Σέλινο (η περιοχή της Παλαιόχωρας) κτίσθηκαν Κουλέδες στη Σούγια, στο Μπουκελάσι, στο Κουστογέρακο, στην Κεφάλα Ροδοβανίου, στον Σταυρό Καντάνου, στο Μουστάκο, στο Σπανιάκο και στις Βίγλες. Ο Κούλες του Σπανιάκου ήλεγχε τις χαράδρες, τα περάσματα και τις κορυφές που υψώνονταν τριγύρω, ενώ στα νότια απλώνεται ο Λιβυκό. Υπήρξε σημαντικός παράγοντας για την κατάπνιξη της επανάστασης του 1866-1869.

Οι περισσότεροι επισκέπτες του Λουτρού Σφακίων γνωρίζουν για το φρούριο κούλες που ακόμη και σήμερα δεσπόζει μισοερειπωμένος πάνω από το χωριό, αλλά αγνοούν την ύπαρξη ενός δεύτερου φρουρίου το οποίο είναι πολύ εύκολα προσβάσιμο. Το φρούριο της Καστέλλας βρίσκεται νότια του χωριού και δίπλα στο λιμάνι όπου δένουν τα μεγάλα πλοία από τη Χώρα Σφακίων.