Πύργος Λιθινών
Οι Λιθίνες είναι ένα μεγάλο χωριό που βρίσκεται 26χλμ νοτιοδυτικά της Σητείας, η οποία θεωρείται ότι πήρε το όνομά της από το βυζαντινό ευγενή Λουκά Λιτίνο, ο οποίος είχε το φέουδο του εδώ. Στη μέση του χωριού υπήρχε τριώροφος Βενετσιάνικος Πύργος, που έκτισαν οι Ενετοί για να εξασφαλίσουν την επικυριαρχία τους στην περιοχή. Θεωρείται ότι ο πύργος ανήκε στην φεουδαρχική οικογένεια του Φραγκίσκου Βλάχου, καθώς οικόσημο των Βλάχων σώζεται πάνω σε τάφο στο Βυζαντινό ναό του Αγίου Αθανασίου. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την επαρχία Σητείας, βρήκαν τον πύργο σε εξαιρετική κατάσταση και τον χρησιμοποίησαν αμέσως για την επίβλεψη της περιοχής.
Το 1828 οι Γραμβουσανοί επαναστάτες, με αρχηγό τον Γ. Τσουδερό και τους οπλαρχηγούς Ζερβουδάκη, Πρωτοπαπαδάκη, κα, κατόρθωσαν να απελευθερώσουν την επαρχία και να περιορίσουν τους Τούρκους στους πύργους και τα φρούρια τους. Οι Τούρκοι των Λιθινών και της Ρουκάκας (σημερινή Χρυσοπηγή), 140 ένοπλοι και 250 γυναικόπαιδα, έτρεξαν και κλείστηκαν στον πύργο των Λιθινών. Οι επαναστάτες τον πολιόρκησαν για δύο ημέρες, αλλά οι Τούρκοι αντιστέκονταν γενναία. Αντιθέτως, από τον πύργο, κατάφεραν να σκοτώσουν 14 επαναστάτες πυροβολώντας τους.
Τελικά, ο ίδιος ο Τσουδερός με τον Σφακιανό Πλάτση κατόρθωσε να φτάσει ως τον πύργο, να ανοίξει τρύπα στον τοίχο του και να τοποθετήσει μέσα σε αυτόν ένα σταμνί γεμάτο μπαρούτι. Αφού έβαλε στο φυτίλι φωτιά, απομακρύνθηκε και ο δυναμίτης εξερράγη. Μετά την έκρηξη, ο πύργος έπιασε φωτιά και οι πολιορκημένοι έτρεξαν να τη σβήσουν. Ωστόσο, πάνω στην ταραχή τους, έριξαν στη φωτιά ένα βαρέλι με ρακί και ο πύργος λαμπάδιασε σαν πυροτέχνημα. Έτσι, κάηκαν ζωντανοί όλοι, εκτός από μια γυναίκα που πήδηξε πάνω σε ένα στρώμα που τοποθέτησαν κάτω οι επαναστάτες. Υπήρχαν φρικιαστικές μαρτυρίες που έλεγαν ότι την ώρα που καιγόταν οι Τούρκοι, ακουγόταν τα μάτια τους που πεταγόταν από τις κόγχες τους με δύναμη!
Ο Πύργος δεν ξαναφτιάχτηκε και σήμερα δεν απομένει τίποτα από αυτό το μνημείο. Ωστόσο, η αναφορά σε αυτόν ήταν επιβεβλημένη, λόγω της ιστορίας που κρύβει.
What is near me?
