Ναός Αγίου Γεωργίου στον Καμαριώτη
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στον Καμαριώτη είναι τρίκλιτη βασιλική του 14ου αιώνα κτισμένη πάνω σε βράχο, στην οποία προστέθηκε πρώτα τρουλλαίος νάρθηκας και στη συνέχεια τριμερής καμαροσκέπαστος εξωτερικός νάρθηκας. Ο μεγάλος εντυπωσιακός ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο, στον Αφέντη Χριστό και στον Άγιο Νικόλαο. Κτίστηκε ως επισκοπικός στις αρχές του 14ου αιώνα, όπως φαίνεται από την κατασκευή συνθρόνου με τρεις βαθμίδες στην κεντρική κόγχη του ιερού, καθώς με τη συνθήκη του 1299 μεταξύ των Ενετών και του Αλεξίου Καλλέργη δόθηκε το δικαίωμα να εγκατασταθεί στα φέουδα της οικογένειας ορθόδοξος επίσκοπος.
Το εντυπωσιακό υστερογοτθικό θύρωμα του νάρθηκα είναι πλούσια διακοσμημένο, όπου δεσπόζει το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου (το σύμβολο της Βενετίας) ανάμεσα σε δύο οικόσημα των Καλλέργηδων, που ήταν πράγματι η ισχυρότερη οικογένεια Κρητών που είχαν αποσπάσει ιδιαίτερα προνόμια από τους Ενετούς. Αντίστοιχα υπάρχει και μια δεύτερη απεικόνιση του οικόσημου πάνω σε ανάγλυφο δικέφαλο αετό στην εξωτερική όψη της κεντρικής αψίδας του ναού. Το πλούσιο σε γλυπτό διάκοσμο θύρωμα κατασκευάστηκε εκ των υστέρων κατά τον 15ο αιώνα. Στο δυτικό τοίχο του νάρθηκα υπάρχουν επίσης δύο δίλοβα οξυκόρυφα παράθυρα που καλύφθηκαν με τοιχογραφικό διάκοσμο. Εσωτερικά τα κλίτη χωρίζονται με οξυκόρυφα τόξα, ενώ το κεντρικό κλίτος καλύπτεται από οξυκόρυφη καμάρα και τα πλευρικά από τεταρτοκυλινδρικές, όπως και σε άλλους ναούς στα φέουδα των Καλλεργών στον Ψηλορείτη. Σε μια κολόνα έχουν ενσωματωθεί υστερογοτθικά κιονόκρανα, υπολείμματα τάφου με τη μορφή αρκοσολίου, ίσως της οικογένειας των κτητόρων. Στη νότια πλευρά βρίσκεται η χρονολογία 1629.
Εργασίες αποκατάστασης του ναού το 2004 αποκάλυψαν εξαιρετικές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, ιδιαίτερα στο χώρο του ιερού. Οι τοιχογραφίες έχουν υψηλή ποιότητα σε σχέση με το επικρατόν λαϊκό επίπεδο της υπόλοιπης Κρήτης και οι πολλές σκηνές ιεραρχών υποδεικνύουν ότι όντως λειτούργησε ως επισκοπικός. Στην αψίδα, στους πεσσούς και στα στηθάρια εικονίζονται συλλειτουργούντες ιεράρχες και ο Μελισμός. Ακολουθεί στην κόγχη η Κοινωνία των Αποστόλων με τον Ιούδα να αποχωρεί χαρακτηριστικά. Στο ανατολικό τμήμα της καμάρας υπάρχει μεγάλη παράσταση της Ανάληψης, η σκηνή «Πορευθείτε μαθητέυσατε» και η Ψηλάφηση του Θωμά. Στις καμάρες του κυρίως ναού εμφανίζονται μάρτυρες και στο δυτικό τοίχο σκηνές Προφητών και η πάλη του Ιακώβ με τον Άγγελο.
Πηγή: Μιχάλης Ανδριανάκης
