Σπήλαιο Αρκαλόσπηλιος
Το Σπήλαιο Αρκαλόσπηλιος βρίσκεται 25 χλμ δυτικά του Ηρακλείου πριν το χωριό Μάραθος της επαρχίας Μαλεβιζίου, σε υψόμετρο 545μ, μετά το μεγάλο εγκαταλελειμένο νταμάρι στην τοποθεσία Αρκαλοκέφαλο. Αν και η είσοδός του έχει άνοιγμα 2,1μ x 1μ δεν είναι εύκολα ορατή λόγω της πυκνής βλάστησης, ενώ το μήκος των διαδρόμων του είναι περίπου 150μ.
Κατά την προσέγγισή σας, θα συναντήσετε πρόχειρες πόρτες κτηνοτρόφων της περιοχής, τις οποίες θα πρέπει να κλείσετε προσεκτικά ώστε να μην φύγουν τα αιγοπρόβατα. Λίγο πριν το νταμάρι θα συναντήσετε μια μπάρα κλειδωμένη που αποτελεί την είσοδο του νταμαριού. Εκεί θα αφήσετε το αυτοκίνητο σας και θα περπατήσετε με κατεύθυνση νότια-νοτιοδυτικά περίπου 15΄-20΄ με τα πόδια μέχρι το σπήλαιο.
Το σπήλαιο διαθέτει 4 μεγάλες αίθουσες και 2 μικρότερες με πολύ ωραίο διάκοσμο, αν και αρκετά καταπονημένο από ανθρώπινες παρεμβάσεις. Το χειμώνα η σταγονορροή είναι αρκετά έντονη και δημιουργεί μικρές λίμνες και αρκετή λάσπη. Τότε αξίζει να βρείτε μια άνετη θέση, να κλείσετε το φακό σας και να απολαύσετε τον ήχο του νερού. Λόγω του νοτικού προσανατολισμού της εισόδου, η θερμοκρασία παραμένει σε υψηλά επίπεδα και το καλοκαίρι το σπήλαιο στεγνώνει και τα σταλαγμιτικά του αφυδατώνονται.
Μέσα στο σπήλαιο έχουν βρεθεί όστρακα ρωμαϊκά, βυζαντινά και μεσαιωνικά. Κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας χρησίμευε σαν καταφύγιο των χριστιανών. Αρκετά βαθιά στο σπήλαιο θα συναντήσετε επίσης κελύφη από σαλιγκάρια, που ίσως κάποιο θηλαστικό ή ερπετό τα μετέφερε εκεί για να τραφεί.
