⭐ Ταξιδιωτικός Οδηγός Κρήτης⛵⭐

Ζώμινθος

(13 ψήφοι)

Η Αρχαία Ζώμινθος βρίσκεται 7χλμ δυτικά των Ανωγείων, πάνω στο δρόμο που οδηγεί στο οροπέδιο της Νίδας. Παρόλο που εντοπίστηκε μόλις το 1982, η Ζώμινθος πλέον αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Κρήτη, που πολλοί τη συγκρίνουν σε σπουδαιότητα με αυτή της Κνωσού. Κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών εργασιών στο σπήλαιο Ιδαίο Άντρο (1982), ο αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης είχε μια συνομιλία με ένα βοσκό της περιοχής, ο οποίος ανέφερε το όνομα Ζώμινθος. Ο Σακελλαράκης αμέσως κατάλαβε ότι το όνομα αυτό παραπέμπει σε αρχαίο τοπωνύμιο και την επόμενη κιόλας μέρα επισκέφτηκε το μέρος, όπου σχεδόν αμέσως εντόπισε τα ίχνη ενός μινωικού ανακτόρου.

Οι ανασκαφές συνεχίζονται ακόμη και σήμερα από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία και το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Ως τώρα έχει εντοπιστεί ένα πελώριο και πολυτελές κτίριο έκτασης 1360 τετραγωνικών μέτρων, κτισμένο από την τοπική πέτρα, το οποίο υπολογίζεται ότι αποτελείται από 80 δωμάτια. Οι τοίχοι του διώροφου ή τριώροφου κτίσματος ήταν επιχρισμένοι με πηλό για μόνωση και ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Σε κοντινή απόσταση έχει εντοπιστεί κι ένα άλλο μυκηναϊκό οικοδόμημα. Είναι εντυπωσιακό ότι λειτουργούσε ένα τόσο μεγάλο συγκρότημα σε υψόμετρο 1200μ, παρόλο που πιστεύεται ότι, λόγω του χιονιού, δε λειτουργούσε το χειμώνα. Στη Ζώμινθο Βρέθηκαν πολλά πήλινα αντικείμενα καθημερινής χρήσης αλλά και σπάνια υλικά, όπως κομμάτια χαλαζία, που οι Μινωίτες πίστευαν ότι είχε μαγικές ιδιότητες.

Το κτίριο ιδρύθηκε περίπου το 1900πΧ, έφτασε στο απόγειο του το 1600πΧ και καταστράφηκε το 1400πΧ, πιθανόν από σεισμό. Η Ζώμινθος είναι σίγουρο ότι κατείχε εξέχουσα θέση στις μινωικές εγκαταστάσεις της Κρήτης. Θεωρείται ότι αποτελούσε σταθμό για τους Μινωίτες που επισκέπτονταν το ιερό Ιδαίο Άντρο. Πράγματι η Ζώμινθος βρίσκεται πάνω στην ιερή διαδρομή που ξεκινούσε από την Κνωσό, περνούσε από το φαράγγι του Κρουσώνα, το οροπέδιο Λιβάδι και στη συνέχεια περνούσε από τη Ζώμινθο, όπου υπήρχε και ιερή πηγή (στη θέση που είναι σήμερα ο ναός της Αγίας Μαρίνας). Μάλιστα κι ο ίδιος ο Μίνωας αναφέρεται ότι ανέβαινε κάθε 9 χρόνια στο Ιδαίον Άντρον για να παραλάβει τους νόμους του λαού του. Άρα ίσως αυτό το παλάτι είχε κτιστεί και για τη διαμονή του Μίνωα κατά την επίσκεψη του στο σπήλαιο.

Παράλληλα όμως, η Ζώμινθος φαίνεται ότι ήταν το οικονομικό και οργανωτικό κέντρο για τη στρατηγικής σημασίας περιοχής του Ψηλορείτη. Το βουνό ήταν κέντρο για το εμπόριο του περίφημου Κρητικού κυπαρισσιού, των γεωργικών προϊόντων και των κτηνοτροφικών προϊόντων. Δεν είναι τυχαίο ότι σε γραφές της Κνωσού αναφέρονται χιλιάδες πρόβατα και κατσίκια, που δε θα μπορούσαν να βρίσκονται αλλού από τον Ψηλορείτη.

Οι αρχαιολόγοι σήμερα προσπαθούν να αναπαραστήσουν το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βρισκόταν η Ζώμινθος. Σε αυτό συντελεί το ότι τριγύρω δεν υπήρχε καθόλου ανθρώπινη παρουσία και το φυσικό περιβάλλον έχει μείνει ανέπαφο. Επίσης, μέσα στον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει ένας μεγάλος κράταιγος που έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο της φύσης.

Το θεριό της Ζωμίνθου

Γύρω στο 1.300 μ.Χ., εμφανίστηκε στην πηγή της Αγίας Μαρίνας ένας πελώριος όφις, ο οποίος είχε τη φωλιά του σε κοντινό βάραθρο. Τα αιγοπρόβατα έμεναν απότιστα γιατί το θεριό έπινε κάθε μέρα όλο το νερό από τις γούρνες της πηγής Ζωμίθου, αλλά και η ίδια η εμφάνιση του θεριού σκόρπισε πανικό στους βοσκούς. Ο ήρωας του θρύλου, Νικόλας Μανουράς, δήλωσε ότι αυτός θα σκοτώσει το θεριό. Άρχισε να παρακολουθεί από κοντά το θεριό και να μελετά τις συνήθειές του, μέχρι που κατέληξε στη στρατηγική που θα ακολουθούσε. Έτσι, έριξε στην πηγή αρκετό αλάτι και ξύδι και παραμόνευε σ’ ένα αιωνόβιο σφένδαμο που βρίσκονταν εκεί κοντά. Όταν το θεριό ήπιε το νερό, ένιωσε το αλάτι και το ξύδι να καίνε τα σωθικά του, άνοιξε διάπλατα το στόμα του και τότε ο Μανουράς το χτύπησε με τη σαΐτα (βέλος) του. Το θεριό προσπάθησε να πάει στη φωλιά του, όμως δεν τα κατάφερε και έπεσε στο φαράγγι νότια της θέσης «Στεφάνα» όπου ξεψύχησε. Το θεριό μετά από μέρες το έφαγαν σύννεφα από μύγιες και το φαράγγι ονομάστηκε της «Μύγιας».