Λουσέστρο ή Άγιος Ιωάννης
Την περίοδο της Ενετοκρατίας στην Κρήτη σύμφωνα με την προφορική παράδοση, έφυγαν τρία πλούσια πριγκηπόπουλα από την πλούσια Σητεία και μετακόμισαν προς το ανατολικό άκρο του Λασιθίου, στην επαρχία του Μεραμπέλου. Εκεί που έμειναν δημιούργησαν από ένα μικρό οικισμό το κάθε ένα που με την πάροδο του χρόνου εξελίχτηκε σε χωριό. Το πριγκηπόπουλο με το επίθετο Φιορέντζης έκτισε το σημερινό οικισμό Φιορέτζηδες στα Λακκώνια. Ο Δεμέτζος (De Metzo) το χωριουδάκι Αγία Πελαγία και ο Κατρίνης το Λουσέστρο.
Ο οικισμός με το χαριτωμένο όνομα Λουσέστρο ή αλλιώς Άγιος Ιωάννης όπως τον ξέρουν σήμερα πολλοί έχει όπως και ο ιδρυτής του όνομα που προέρχεται από τα Λατινικά. Πάνω από το χωριό προς τα βόρεια υψώνεται το βουνό Λούτσι που παίρνει το όνομά του από το λατινικό lux που σημαίνει φως. Το Λουσέστρο είναι σε κάθε περίπτωση συνδεόμενο με το όνομα του βουνού Λούτσι. Το Λουσέστρο ανήκει στην πρώην κοινότητα Λιμνών και σήμερα έχει σχεδόν ερημώσει με μονάχα δύο ηλικιωμένους να αποτελούν τους τελευταίους του κατοίκους (2017). Στα επόμενα χρόνια θα φύγουν κι αυτοί κι ο οικισμός μετά από παρουσία αιώνων θα πάψει να έχει ζωή. Όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του χωριού είχαν το επίθετο Κατρίνης που πήρανε από τον μακρινό Ενετοκρητικό πρόγονό τους. Το δεύτερο του όνομα, το Άγιος Ιωάννης το οφείλει στο ναό του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου που είναι στην είσοδο του οικισμού.
Λίγο μετά από το ναό στην είσοδο του χωριού συναντάμε ένα από τα κλασσικά και πολύ συνηθισμένα πελώρια πηγάδια που είχε όλη η περιοχή του Πάνω Μεραμπέλου μέσα στα οποία συγκέντρωναν το νερό της βροχής καθώς η ευρύτερη περιοχή του χωριού είναι άνυδρη, χωρίς κάποια πηγή. Στην ίδια περιοχή στην είσοδο του χωριού συναντάμε μια σειρά από παλιά εντυπωσιακά πέτρινα αλώνια τα οποία διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. Ανηφορίζοντας προς το χωριό το μάτι πέφτει στα ερειπωμένα και μισογκρεμισμένα σήμερα πέτρινα σπιτάκια του χωριού με τις κληματαριές στις εισόδους τους. Κάποια από τα παλιά σπίτια ευτυχώς τα τελευταία χρόνια έχουν συντηρηθεί από τους κατόχους τους οι οποίοι επιστρέφουν για κάποια σαββατοκύριακα στο χωριό. Παρά την εικόνα εγκατάλειψης του ο οικισμός του Λουσέστρου είναι γεμάτος από λουλούδια που στολίζουν τα χαρακτηριστικά στενά δρομάκια του. Το χωριό περιτριγυρίζουν ελαιώνες ενώ ακριβώς απέναντι και σε πολύ μικρή απόσταση βρίσκεται το χωριό Αγία Πελαγία, επίσης σχεδόν έρημο σήμερα. Η πρόσβαση στο Λουσέστρο γίνεται με δρόμο που φεύγει από τις Λίμνες.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
