Μυλοτόπι Γαλαρόπετρας στη Φουρνή
Βόρεια στην πλαγιά, στην περιοχή Γαλαρόπετρα, πάνω από το χωριό Φουρνή της επαρχίας Μεραμπέλου συναντάμε ένα από τα πιο εντυπωσιακά μυλοτόπια όλης της Κρήτης. Εκεί στέκουν ακόμα και σήμερα κόντρα στο πείσμα του καιρού 13 ανεμόμυλοι στη σειρά. Άλλοι σώζονται σε καλή κατάσταση και άλλοι μισογκρεμισμένοι. Στο μυλοτόπι της Φουρνής συναντάμε και τους δύο τύπους ανεμόμυλου που υπήρχαν στην Κρήτη. Τον εντελώς κυκλικό που γυρίζει με όλους τους ανέμους και ονομάζεται Ξετροχάρης και τον πιο συνηθισμένο που γυρίζει μονάχα με ένα συγκεκριμένο άνεμο που ονομάζεται Αξετροχάρης, ο οποίος έχει σχήμα μακρόστενο με στογγύλη στη μία του άκρη όπου βρίσκεται ο μύλος. Στη Φουρνή συναντάμε 12 Αξετροχάρηδες και μονάχα ένα Ξετροχάρη. Ο λόγος που οι Αξετροχάρηδες είναι πιο σπάνιοι είναι ότι είχαν πολύ μεγαλύτερο κόστος κατασκευής.
Η Φουρνή με τον κάμπο της που σε παλαιότερες εποχές ήταν γεμάτη με σπαρτά είχε μεγάλη ανάγκη από πολλούς ανεμόμυλους οι οποίοι άλεθαν τα σιτηρά, καθώς τριγύρω δεν υπάρχουν ποτάμια για τη χρήση του νερού σε υδρόμυλους, όπως συναντάμε στη δυτική Κρήτη. Ακόμα και το όνομα του χωριού Φουρνή προέρχεται από το γαλλικό ρήμα Fournier που σημαίνει τροφοδοτώ και ο λόγος είναι ότι η Φουρνή με τον πλούσιο κάμπο της τροφοδοτούσε με αγροτικά προϊόντα την ευρύτερη περιοχή.
Χριστόφορος Χειλαδάκης
