Αιολικό Πάρκο Οροπεδίου Λασιθίου
Στο οροπέδιο Λασιθίου αναπτύχτηκε την δεκαετία του 1950 και μετά, το πρώτο, το μεγαλύτερο και ομορφότερο αιολικό πάρκο του κόσμου με περισσόρους από 6.000 (άλλοι λένε 13.000) ανεμόμυλους, συνολικής εγκαταστημένης ισχύος πάνω από 5 MW. Οι ανεμόμυλοι αυτοί λειτουργούσαν ως αντλητικές μηχανές στα πηγάδια του κάμπου για να ποτιστούν οι καλλιέργειες το καλοκαίρι.
Οι ανεμόμυλοι, μερικοί από τους οποίους στέκονται και σήμερα ως φαντάσματα μιας άλλης εποχής περιμένοντας κάποιον να τους ξαναβάλει σε λειτουργία, είχαν ελαφρύ μεταλλικό σκελετό και πολύ ελαφριά πανιά. Για πολλά χρόνια, οι πρώτοι τουρίστες της Κρήτης ανέβαιναν στο Οροπέδιο Λασιθίου για να θαυμάσουν το τοπίο με τα χιλιάδες κάτασπρα πανιά που δούλευαν αδιάκοπα για να ποτιστούν οι καλλιέργειες. Δυστυχώς αυτή η ανάμνηση είναι αποτυπωμένη μόνο σε παλιές φωτογραφίες, ενώ παρόλο που σήμερα γίνεται προσπάθεια να αναστηλωθούν οι ανεμόμυλοι, δεν χρησιμοποιούνται για την άντληση νερού αλλά για αισθητικούς λόγους.
Το σχέδιο των πρώτων αντλητικών ανεμόμυλων, που ήταν ξύλινοι, ήταν επινόηση του Εμμανουήλ Παπαδάκη, από το Ψυχρό (1890). Μετά το 1900, περίπου 20 ξύλινοι ανεμόμυλοι λειτουργούσαν στο οροπέδιο. Οι ανεμόμυλοι αυτοί ήταν μονόκαιροι (δεν άλλαζαν κατεύθυνση) και ο πύργος τους ήταν ένα μεγάλο τρίποδο. Ο ίδιος εφευρέτης μετέτρεψε τον πύργο σε τετράποδο και επινόησε ένα μηχανισμό για την περιστροφή του ανεμόμυλου, ώστε να γυρίζει προς τον άνεμο. Αργότερα, ο Στέφανος Μαρκάκης από το Μαρμακέτο αντικατέστησε τον σκελετό με μέταλλο, δίνοντας ύψος και καλύτερη απόδοση, καταλήγοντας στη σημερινή μορφή.
Πηγή: Το Αιολικό Πάρκο των Θεών, Γεώργιος Χατζάκης
