Ο Βυζαντινός ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στις Αρχάνες ονομάζεται Μαγγανίτης από την δημόσια πέτρινη μαγκάνα (πιεστήριο) που υπήρχε εδώ για την παραγωγή οίνου. Οι Ενετοί της αναφέρουν ως DE SAN ZUANNE THEOLOGO DETTO STO MANGALO δηλαδή ως ο Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στο Μάγκαλο ή στη Μαγκάνα.
Είναι μικρός καμαροσκέπαστος ναός και το πάτωμά του έχει επιχωθεί σε χαμηλότερο επίπεδο από τον εξωτερικό χώρο. Φέρει μικρό καμπαναριό, ενώ στο υπέρθυρο υπάρχει ανάγλυφη παράσταση. Η Αγία Μαρίνα στο Φουρνί έχει κτιστεί στα πρότυπα του ναού αυτού.
Στην πλατεία έξω από το ναό, όπου σήμερα έχει διαμορφωθεί ένα όμορφο πάρκο, υπήρχε ο Νεραϊδόσπηλιος που κουβαλούσε μαζί του ιστορίες για ξωτικά και νεράιδες, ενώ σε κοντινή απόσταση λειτουργούσε ο νερόμυλος (Πάνω Μύλος), όπου οι ντόπιοι άλεθαν τα σιτηρά τους με τα νερά του ποταμού Καίρατου.
Εορτάζει στις 8 Μαΐου και στις 26 Σεπτεμβρίου